Αποβολές κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης. Αίτια-Συμπτώματα-Αντιμετώπιση
Ως αποβολή πρώτου τριμήνου ορίζεται η αποβολή που συμβαίνει μέχρι την 12η εβδομάδα κύησης. Η πιθανότητα μια γυναίκα να έχει μια αυτόματη αποβολή κατά τη διάρκεια της ζωής της κυμαίνεται από 15-20 % και το ποσοστό αυξάνει περισσότερο αν συμπεριληφθούν και οι περιπτώσεις βιοχημικής εγκυμοσύνης που χαρακτηρίζονται μόνο από εργαστηριακά ευρήματα εγκυμοσύνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους τα αίτια παραμένουν αδιάγνωστα καθώς συμβαίνουν πολύ πρώιμα και δεν αποκλείουν σε καμία περίπτωση να οφείλεται σε ένα τυχαίο γεγονός και την επίτευξη άμεσα μιας νέας επιτυχούς εγκυμοσύνης. Στην περίπτωση που αυτό το γεγονός συμβεί πάνω από δυο φορές τότε αναφερόμαστε σε καθ'έξιν αποβολές που αποτελούν διαφορετικό γεγονός και απαιτούν διαφορετική ιατρική αντιμετώπιση.
Είναι λογικό ότι ένα τέτοιο γεγονός γεμίζει το ζευγάρι με αρνητικά συναισθήματα, όπου κυριαρχεί η απογοήτευση και ο φόβος μιας νέας αποβολής σε μια καινούρια εγκυμοσύνη.
Ας δούμε λοιπόν τα αίτια στα οποία οφείλεται μια αποβολή πρώτου τριμήνου.
Θετική συσχέτιση παρουσιάζεται με την αύξηση της ηλικίας της μητέρας και του πατέρα πιθανών λόγω χρωμοσωματικών ανωμαλιών. Αυτή είναι και η βασική αιτία των αποβολών πρώτου τριμήνου. Οι χρωμοσωματικές ανωμαλίες μπορεί να αφορούν είτε στον αριθμό, είτε στη δομή των χρωμοσωμάτων με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εμβρύου είτε μη βιώσιμου, είτε με πολλαπλά προβλήματα. Με άλλα λόγια, στις περισσότερες περιπτώσεις, η φύση προνοεί και τερματίζει εγκυμοσύνες που θα οδηγούσαν στη γέννηση μη υγιών παιδιών.
Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να ευθύνεται, είναι η χαμηλή τιμή προγεστερόνης ως αποτέλεσμα μη σωστής λειτουργίας του ωχρού σωματίου μέχρι και την 8η εβδομάδα, οπότε τον κύριο λόγο παραγωγής προγεστερόνης αναλαμβάνει ο πλακούντας. Ειδικότερα στην περίπτωση αυτή, είναι ακόμη πιο δύσκολο να πιστοποιηθεί ότι αποτελεί πρωτοπαθές αίτιο έκτρωσης. Από την άλλη οι χρωμοσωματικές ανωμαλίες για να πιστοποιηθούν πρέπει οι γονείς να προβούν σε ανάλυση καρυότυπου του υλικού της αποβολής, πράγμα που δε γίνεται πάντα. Έτσι λοιπόν προληπτικά, ο περισσότεροι γυναικολόγοι συνιστούν την λήψη σκευασμάτων προγεστερόνης από την αρχή της εγκυμοσύνης από την αρχή ειδικότερα σε μια αρχική αιμόρροια και ειδικότερα σε έγκυες μεγαλύτερης ηλικίας.
Άλλα αίτια που ευθύνονται για αποβολές πρώτου τριμήνου προέρχονται από τη μητέρα. Έτσι, εκτός από την ηλικία που αποτελεί θετικό παράγοντα, κάποιες δομικές ανωμαλίες της μήτρας μπορεί να σχετίζονται, όπως η διθάλαμη μήτρα, η διπλή μήτρα, η ύπαρξη υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων η ύπαρξη συμφύσεων. Ανωμαλίες επίσης της δομής του μυομητρίου συσχετίζονται επίσης.
Εμπύρετα μητρικά νοσήματα όπως η γρίπη, η ελονοσία, η τοξοπλάσμωση ο κυτταρομεγαλοιος, καθώς και λοιμώξεις από ουρεόπλασμα, μυκόπλασμα και χλαμύδα, ευθύνονται επίσης. Για αυτό είναι καλό να γίνεται ο έλεγχος για τις λοιμώξεις αυτές πριν η ακόμη και αμέσως μετά την επίτευξη εγκυμοσύνης.
Επίσης νοσήματα της μητέρας όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο. Ο έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας και της γλυκόζης του αίματος πρέπει να γίνονται στα πλαίσια του προγεννητικού ελέγχου.
Ανοσολογικές διαταραχές και συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα εμπλέκονται στα αίτια αποβολών πρώτου τριμήνου με κυριότερη πάθηση τον ερυθηματώδη λύκο που αυξάνει μέχρι και 40% τα ποσοστά των απώλειας εγκυμοσύνης και το σύνδρομο των αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων. Επίσης η θρομβοφιλία σχετίζεται σε μεγάλο ποσοστό με αποβολές πρώτου τριμήνου.
Τέλος, κάποιες συνήθειες της μητέρας όπως το κάπνισμα, η λήψη αλκοόλ, και η κακή διατροφή, προδιαθέτουν στην δημιουργία αποβολών.
Τα συμπτώματα τώρα μια αποβολής πρώτου τριμήνου συνήθως αρχίζουν με αυξανόμενες κολπικές εκκρίσεις, οι οποίες μπορεί και να μη γίνουν αντιληπτές, κολπική αιμόρροια και κοιλιακό άλογος, κυρίως στο υπογάστριο, το οποίο μοιάζει με αυτό της δυσμηνόρροιας. Σε πολλές περιπτώσεις το κοιλιακό άλγος προϋπάρχει της κολπικής αιμόρροιας όπου εδώ η ποσότητα αιμορραγίας μπορεί να είναι και μεγαλύτερη. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε κολπική αιμόρροια στην αρχή της εγκυμοσύνης δε σημαίνει και αποβολή, καθώς μικρή ποσότητα αίματος μπορεί να διαφύγει κατά την είσοδο του πλακούντα στο ενδομήτριο.
Τα συμπτώματα αυτά είναι που πρέπει να οδηγήσουν μια γυναίκα στο γυναικολόγο της ο οποίος με τον υπερηχογραφικό έλεγχο και πιθανώς με κάποιες ορμονολογικές εξετάσεις και την γυναικολογική εξέταση θα μπορέσει να διαπιστώσει την αιτία της αιμορραγίας και την πιθανότητα μιας ενδεχόμενης αποβολής. Η λήψη ειδικών φαρμάκων, η κατάκλιση και η αποφυγή κάθε φυσικής δραστηριότητας θα προταθούν από το μαιευτήρα-γυναικολόγο.
Στην περίπτωση που η αποβολή δεν μπορέσει να αποφευχθεί είναι θέμα του γυναικολόγου αλλά και του ζευγαριού στο αν θα προβούν από την αρχή στον έλεγχο για την ανεύρεση πιθανής αίτιας. Συνηθίζεται να λέγεται ότι μια αποβολή μπορεί να θεωρηθεί ως τυχαίο γεγονός και στην περίπτωση που αυτή συμβεί και δεύτερη φορά να γίνεται ενδελεχής έλεγχος. Βέβαια πρέπει να επισημάνουμε ότι κάθε περίπτωση είναι μοναδική και σίγουρα ρόλο παίζει η ηλικία της μητέρας καθώς και το χρονικό διάστημα στο οποίο είχε επιτευχθεί η εγκυμοσύνη.
Ο ψυχολογικός τομέας είναι ιδιαίτερα σημαντικός και κάθε ζευγάρι δεν πρέπει να το βάζει κάτω με την πρώτη περίπτωση αποβολής. Μετά την έλευση της πρώτης περιόδου κρίνεται απαραίτητη μια νέα επίσκεψη στο γυναικολόγο και νέα προσπάθεια για επίτευξη εγκυμοσύνης μετά από ένα με δυο κύκλους.
Ως αποβολή πρώτου τριμήνου ορίζεται η αποβολή που συμβαίνει μέχρι την 12η εβδομάδα κύησης. Η πιθανότητα μια γυναίκα να έχει μια αυτόματη αποβολή κατά τη διάρκεια της ζωής της κυμαίνεται από 15-20 % και το ποσοστό αυξάνει περισσότερο αν συμπεριληφθούν και οι περιπτώσεις βιοχημικής εγκυμοσύνης που χαρακτηρίζονται μόνο από εργαστηριακά ευρήματα εγκυμοσύνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους τα αίτια παραμένουν αδιάγνωστα καθώς συμβαίνουν πολύ πρώιμα και δεν αποκλείουν σε καμία περίπτωση να οφείλεται σε ένα τυχαίο γεγονός και την επίτευξη άμεσα μιας νέας επιτυχούς εγκυμοσύνης. Στην περίπτωση που αυτό το γεγονός συμβεί πάνω από δυο φορές τότε αναφερόμαστε σε καθ'έξιν αποβολές που αποτελούν διαφορετικό γεγονός και απαιτούν διαφορετική ιατρική αντιμετώπιση.
Είναι λογικό ότι ένα τέτοιο γεγονός γεμίζει το ζευγάρι με αρνητικά συναισθήματα, όπου κυριαρχεί η απογοήτευση και ο φόβος μιας νέας αποβολής σε μια καινούρια εγκυμοσύνη.
Ας δούμε λοιπόν τα αίτια στα οποία οφείλεται μια αποβολή πρώτου τριμήνου.
Θετική συσχέτιση παρουσιάζεται με την αύξηση της ηλικίας της μητέρας και του πατέρα πιθανών λόγω χρωμοσωματικών ανωμαλιών. Αυτή είναι και η βασική αιτία των αποβολών πρώτου τριμήνου. Οι χρωμοσωματικές ανωμαλίες μπορεί να αφορούν είτε στον αριθμό, είτε στη δομή των χρωμοσωμάτων με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εμβρύου είτε μη βιώσιμου, είτε με πολλαπλά προβλήματα. Με άλλα λόγια, στις περισσότερες περιπτώσεις, η φύση προνοεί και τερματίζει εγκυμοσύνες που θα οδηγούσαν στη γέννηση μη υγιών παιδιών.
Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να ευθύνεται, είναι η χαμηλή τιμή προγεστερόνης ως αποτέλεσμα μη σωστής λειτουργίας του ωχρού σωματίου μέχρι και την 8η εβδομάδα, οπότε τον κύριο λόγο παραγωγής προγεστερόνης αναλαμβάνει ο πλακούντας. Ειδικότερα στην περίπτωση αυτή, είναι ακόμη πιο δύσκολο να πιστοποιηθεί ότι αποτελεί πρωτοπαθές αίτιο έκτρωσης. Από την άλλη οι χρωμοσωματικές ανωμαλίες για να πιστοποιηθούν πρέπει οι γονείς να προβούν σε ανάλυση καρυότυπου του υλικού της αποβολής, πράγμα που δε γίνεται πάντα. Έτσι λοιπόν προληπτικά, ο περισσότεροι γυναικολόγοι συνιστούν την λήψη σκευασμάτων προγεστερόνης από την αρχή της εγκυμοσύνης από την αρχή ειδικότερα σε μια αρχική αιμόρροια και ειδικότερα σε έγκυες μεγαλύτερης ηλικίας.
Άλλα αίτια που ευθύνονται για αποβολές πρώτου τριμήνου προέρχονται από τη μητέρα. Έτσι, εκτός από την ηλικία που αποτελεί θετικό παράγοντα, κάποιες δομικές ανωμαλίες της μήτρας μπορεί να σχετίζονται, όπως η διθάλαμη μήτρα, η διπλή μήτρα, η ύπαρξη υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων η ύπαρξη συμφύσεων. Ανωμαλίες επίσης της δομής του μυομητρίου συσχετίζονται επίσης.
Εμπύρετα μητρικά νοσήματα όπως η γρίπη, η ελονοσία, η τοξοπλάσμωση ο κυτταρομεγαλοιος, καθώς και λοιμώξεις από ουρεόπλασμα, μυκόπλασμα και χλαμύδα, ευθύνονται επίσης. Για αυτό είναι καλό να γίνεται ο έλεγχος για τις λοιμώξεις αυτές πριν η ακόμη και αμέσως μετά την επίτευξη εγκυμοσύνης.
Επίσης νοσήματα της μητέρας όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο. Ο έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας και της γλυκόζης του αίματος πρέπει να γίνονται στα πλαίσια του προγεννητικού ελέγχου.
Ανοσολογικές διαταραχές και συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα εμπλέκονται στα αίτια αποβολών πρώτου τριμήνου με κυριότερη πάθηση τον ερυθηματώδη λύκο που αυξάνει μέχρι και 40% τα ποσοστά των απώλειας εγκυμοσύνης και το σύνδρομο των αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων. Επίσης η θρομβοφιλία σχετίζεται σε μεγάλο ποσοστό με αποβολές πρώτου τριμήνου.
Τέλος, κάποιες συνήθειες της μητέρας όπως το κάπνισμα, η λήψη αλκοόλ, και η κακή διατροφή, προδιαθέτουν στην δημιουργία αποβολών.
Τα συμπτώματα τώρα μια αποβολής πρώτου τριμήνου συνήθως αρχίζουν με αυξανόμενες κολπικές εκκρίσεις, οι οποίες μπορεί και να μη γίνουν αντιληπτές, κολπική αιμόρροια και κοιλιακό άλογος, κυρίως στο υπογάστριο, το οποίο μοιάζει με αυτό της δυσμηνόρροιας. Σε πολλές περιπτώσεις το κοιλιακό άλγος προϋπάρχει της κολπικής αιμόρροιας όπου εδώ η ποσότητα αιμορραγίας μπορεί να είναι και μεγαλύτερη. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε κολπική αιμόρροια στην αρχή της εγκυμοσύνης δε σημαίνει και αποβολή, καθώς μικρή ποσότητα αίματος μπορεί να διαφύγει κατά την είσοδο του πλακούντα στο ενδομήτριο.
Τα συμπτώματα αυτά είναι που πρέπει να οδηγήσουν μια γυναίκα στο γυναικολόγο της ο οποίος με τον υπερηχογραφικό έλεγχο και πιθανώς με κάποιες ορμονολογικές εξετάσεις και την γυναικολογική εξέταση θα μπορέσει να διαπιστώσει την αιτία της αιμορραγίας και την πιθανότητα μιας ενδεχόμενης αποβολής. Η λήψη ειδικών φαρμάκων, η κατάκλιση και η αποφυγή κάθε φυσικής δραστηριότητας θα προταθούν από το μαιευτήρα-γυναικολόγο.
Στην περίπτωση που η αποβολή δεν μπορέσει να αποφευχθεί είναι θέμα του γυναικολόγου αλλά και του ζευγαριού στο αν θα προβούν από την αρχή στον έλεγχο για την ανεύρεση πιθανής αίτιας. Συνηθίζεται να λέγεται ότι μια αποβολή μπορεί να θεωρηθεί ως τυχαίο γεγονός και στην περίπτωση που αυτή συμβεί και δεύτερη φορά να γίνεται ενδελεχής έλεγχος. Βέβαια πρέπει να επισημάνουμε ότι κάθε περίπτωση είναι μοναδική και σίγουρα ρόλο παίζει η ηλικία της μητέρας καθώς και το χρονικό διάστημα στο οποίο είχε επιτευχθεί η εγκυμοσύνη.
Ο ψυχολογικός τομέας είναι ιδιαίτερα σημαντικός και κάθε ζευγάρι δεν πρέπει να το βάζει κάτω με την πρώτη περίπτωση αποβολής. Μετά την έλευση της πρώτης περιόδου κρίνεται απαραίτητη μια νέα επίσκεψη στο γυναικολόγο και νέα προσπάθεια για επίτευξη εγκυμοσύνης μετά από ένα με δυο κύκλους.
