Η υπνοβασία είναι μια από τις συνήθεις διαταραχές ύπνου, στην οποία ενδίδουν πολλά παιδιά ηλικίας 5 έως 12 ετών. Πολύ σπάνια, αν η υπνοβασία συνεχίζεται και μετά τα 15, οι γονείς πρέπει να συμβουλευτούν ειδικό ψυχολόγο.
Η υπνοβασία παρατηρείται συνήθως κατά τη διάρκεια των πρώτων 4 ωρών του ύπνου και επηρεάζει περισσότερο τα αγόρια. Συχνά συμβαίνει και σε οικογένειες με θετικό ιστορικό, δηλαδή αν κάποιος από τους γονείς ή άλλο μέλος της οικογένειας υπνοβατούσε. Η υπνοβασία σαν περιστατικό μπορεί να προκληθεί από εξαιρετικά μεγάλη κούραση ή από λίγο ύπνο. Επίσης, το παιδί μπορεί να καταβάλλεται από άγχος ή να βλέπει κάποιο κακό όνειρο, οπότε η υπνοβασία αποτελεί προσπάθεια διαφυγής. Σε καμία περίπτωση η υπνοβασία δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς. Ας συμβουλευτούν όμως τον παιδίατρο, για να μάθουν πώς να αντιμετωπίζουν το παιδί τους σε τέτοια περίπτωση.
Η υπνοβασία μπορεί να διαρκέσει από 5 έως 10 λεπτά. Το παιδί σηκώνεται από το κρεβάτι του και κινείται στο χώρο. Αν και τα μάτια του είναι ανοιχτά, δεν είναι ξύπνιο και δε βλέπει που πηγαίνει. Περιπλανάται καθοδηγούμενο από τη μνήμη του και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο, γιατί μπορεί να σκοντάψει και να τραυματιστεί. Οι κινήσεις του είναι απλές και δεν απαιτούν ιδιαίτερη επιδεξιότητα.
Το παιδί που υπνοβατεί είναι πολύ δύσκολο να ξυπνήσει. Συνήθως μόλις τελειώνει το περιστατικό, επιστρέφει στο κρεβάτι του και συνεχίζει ήσυχα τον ύπνο του. Η υπνοβασία υποχωρεί με την πάροδο της ηλικίας και κάποια συστηματική θεραπευτική παρέμβαση θεωρείται κατά κανόνα περιττή. Πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό, ότι η υπνοβασία δεν ταυτίζεται με προβλήματα ψυχολογικής φύσης.
Τρόποι αντιμετώπισης:
Επειδή η υπνοβασία είναι μια ημι-διεγερτική κατάσταση, θεωρείται ότι μισή ή μια ώρα ύπνου το απόγευμα μπορεί να βοηθήσει στη μετάβαση από το ελαφρύ στο βαθύ στάδιο του ύπνου.
Μη βάζετε καρέκλες μπροστά στο κρεβάτι του για να το αποτρέψετε να σηκωθεί. Θα σηκωθεί και αν σκαρφαλώσει, μπορεί να χτυπήσει άσχημα.
Μην προσπαθήσετε να ξυπνήσετε το παιδί και φροντίστε να μην πάθει κάποιο ατύχημα. Απομακρύνετε αιχμηρά αντικείμενα και ασφαλίστε τις πόρτες.
Μην κάνετε φασαρία και απότομες κινήσεις.
Αν το παιδί προσπαθήσει να βγει από το σπίτι, μην το ξυπνήσετε, γιατί θα πανικοβληθεί. Οδηγείστε το στο κρεβάτι με ηρεμία.
Μην του το πείτε την επόμενη ημέρα. Δε θα θυμάται τίποτα και θα νιώσει άσχημα.
Αν παρατηρήσετε ότι μέσα σε 3-4 εβδομάδες σηκώνεται κάθε βράδυ συγκεκριμένη ώρα, μπορείτε να το βοηθήσετε να σταματήσει με την τεχνική προγραμματισμένης αφύπνισης. Ξυπνήστε το μια ώρα πριν από τη συνηθισμένη ώρα της υπνοβασίας, ώστε οι φάσεις του ύπνου να τροποποιηθούν και να αποφευχθεί η παθολογική αφύπνιση. Η επανάληψη της τεχνικής θα το βοηθήσει αποτελεσματικά.
Αν η υπνοβασία συμβαίνει περισσότερες από μια φορά μέσα στη νύχτα, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο.
Η υπνοβασία παρατηρείται συνήθως κατά τη διάρκεια των πρώτων 4 ωρών του ύπνου και επηρεάζει περισσότερο τα αγόρια. Συχνά συμβαίνει και σε οικογένειες με θετικό ιστορικό, δηλαδή αν κάποιος από τους γονείς ή άλλο μέλος της οικογένειας υπνοβατούσε. Η υπνοβασία σαν περιστατικό μπορεί να προκληθεί από εξαιρετικά μεγάλη κούραση ή από λίγο ύπνο. Επίσης, το παιδί μπορεί να καταβάλλεται από άγχος ή να βλέπει κάποιο κακό όνειρο, οπότε η υπνοβασία αποτελεί προσπάθεια διαφυγής. Σε καμία περίπτωση η υπνοβασία δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς. Ας συμβουλευτούν όμως τον παιδίατρο, για να μάθουν πώς να αντιμετωπίζουν το παιδί τους σε τέτοια περίπτωση.
Η υπνοβασία μπορεί να διαρκέσει από 5 έως 10 λεπτά. Το παιδί σηκώνεται από το κρεβάτι του και κινείται στο χώρο. Αν και τα μάτια του είναι ανοιχτά, δεν είναι ξύπνιο και δε βλέπει που πηγαίνει. Περιπλανάται καθοδηγούμενο από τη μνήμη του και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο, γιατί μπορεί να σκοντάψει και να τραυματιστεί. Οι κινήσεις του είναι απλές και δεν απαιτούν ιδιαίτερη επιδεξιότητα.
Το παιδί που υπνοβατεί είναι πολύ δύσκολο να ξυπνήσει. Συνήθως μόλις τελειώνει το περιστατικό, επιστρέφει στο κρεβάτι του και συνεχίζει ήσυχα τον ύπνο του. Η υπνοβασία υποχωρεί με την πάροδο της ηλικίας και κάποια συστηματική θεραπευτική παρέμβαση θεωρείται κατά κανόνα περιττή. Πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό, ότι η υπνοβασία δεν ταυτίζεται με προβλήματα ψυχολογικής φύσης.
Τρόποι αντιμετώπισης:
Επειδή η υπνοβασία είναι μια ημι-διεγερτική κατάσταση, θεωρείται ότι μισή ή μια ώρα ύπνου το απόγευμα μπορεί να βοηθήσει στη μετάβαση από το ελαφρύ στο βαθύ στάδιο του ύπνου.
Μη βάζετε καρέκλες μπροστά στο κρεβάτι του για να το αποτρέψετε να σηκωθεί. Θα σηκωθεί και αν σκαρφαλώσει, μπορεί να χτυπήσει άσχημα.
Μην προσπαθήσετε να ξυπνήσετε το παιδί και φροντίστε να μην πάθει κάποιο ατύχημα. Απομακρύνετε αιχμηρά αντικείμενα και ασφαλίστε τις πόρτες.
Μην κάνετε φασαρία και απότομες κινήσεις.
Αν το παιδί προσπαθήσει να βγει από το σπίτι, μην το ξυπνήσετε, γιατί θα πανικοβληθεί. Οδηγείστε το στο κρεβάτι με ηρεμία.
Μην του το πείτε την επόμενη ημέρα. Δε θα θυμάται τίποτα και θα νιώσει άσχημα.
Αν παρατηρήσετε ότι μέσα σε 3-4 εβδομάδες σηκώνεται κάθε βράδυ συγκεκριμένη ώρα, μπορείτε να το βοηθήσετε να σταματήσει με την τεχνική προγραμματισμένης αφύπνισης. Ξυπνήστε το μια ώρα πριν από τη συνηθισμένη ώρα της υπνοβασίας, ώστε οι φάσεις του ύπνου να τροποποιηθούν και να αποφευχθεί η παθολογική αφύπνιση. Η επανάληψη της τεχνικής θα το βοηθήσει αποτελεσματικά.
Αν η υπνοβασία συμβαίνει περισσότερες από μια φορά μέσα στη νύχτα, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο.
