Πώς να διατηρήσετε το όπλο σας σε άριστη κατάσταση
Τα όπλα αποτελούνται από μέταλλο και ξύλο. Τα μεταλλικά μέρη μπορεί να είναι από χάλυβα ή ειδικού τύπου αλουμίνιο αλλά και από συνδυασμό αυτών των δύο μετάλλων.
Τα ξύλινα τμήματα μπορεί να είναι από καρυδιά, αγριοκερασιά (σπανιότερα) και οξιά (σε φτηνότερα όπλα). Σε κάποια όπλα αντί για ξύλο έχει χρησιμοποιηθεί πολυμερικό υλικό (πλαστικό), στο σύνολο ή σε κάποια τμήματά τους.
Τελευταία, παρατηρείται η χρησιμοποίηση ξύλου που είναι επενδυμένο με κάποιο ειδικό «φίλμ» απομίμησης καρυδιάς, με πολύ όμορφα μουαρέ.
Αυτά τα υλικά συνθέτουν τα απάρτια του όπλου. Σπάνια θα συναντήσουμε κάτι διαφορετικό, όπως ανθρακονήματα, τιτάνιο ή άλλα «σύγχρονα» υλικά. Ίσως τα επόμενα χρόνια αυτά τα «σύγχρονα» υλικά να χρησιμοποιούνται περισσότερο στην κατασκευή όπλων, όμως προς το παρόν στην πλειοψηφία τους χρησιμοποιούνται τα «παραδοσιακά» υλικά που προανέφερα.
Οι εξελίξεις στον χώρο των όπλων δρομολογήθηκαν με το σκεπτικό να απαιτείται λιγότερη συντήρηση και καθαρισμός για απροβλημάτιστη λειτουργία σε όλο το φάσμα των γομώσεων. Επίσης, έχουν κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι εύκολη η αποσυναρμολόγηση και συναρμολόγησή τους.
Οι εξελίξεις στην παραγωγή του χάλυβα όπως ο επακριβής προσδιορισμός των μετάλλων που καθορίζουν τη σύνθεσή του, η χρήση του ergal, η εσωτερική χρωμίωση των κανών, κ.ά. σηματοδοτούν μια νέα εποχή, με αρκετά πλεονεκτήματα. Παράλληλα όλα αυτά μας κάνουν τη ζωή ευκολότερη αφού μας απαλλάσσουν από την υποχρέωση της καλής και τακτικής συντήρησης του όπλου που είχαμε παλαιότερα.
Ο συχνός και σχολαστικός καθαρισμός που απαιτούνταν στο εσωτερικό των αχρωμίωτων καννών δεν είναι πλέον απαραίτητος στις χρωμιωμένες κάννες. Το ίδιο ισχύει και για τα αυτογεμή όπλα, που μετά την χρησιμοποίηση αυτοκαθαριζόμενων πιστονιών και άλλων σχετικών εξελιγμένων εξαρτημάτων, απαλλάσσουν το χρήστη του όπλου από την υποχρέωση του συχνού καθαρισμού που απαιτούνταν στο παρελθόν.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις θα ισχύει πάντα ο εξής κανόνας: «Τα όπλα δεν παθαίνουν τίποτα από την χρήση, αλλά από την κακή συντήρηση».
Το καλοσυντηρημένο όπλο, παλιό ή καινούριο, φαίνεται με την πρώτη ματιά και δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει την φροντίδα που έχει δεχθεί. Εκτός από τα σημεία που υποδεικνύουν την άμεση επαφή του χρήστη με το όπλο (δηλαδή τριβές, που πρέπει να είναι ορατές, γιατί διαφορετικά φανερώνουν επεμβάσεις που έχουν γίνει, όπως βαφή, επισκευή, κ.λ.π.) το καλοσυντηρημένο όπλο διακρίνεται για τα εξής. Οι κάνες του εσωτερικά είναι καθαρισμένες, είναι λαδωμένο όπως πρέπει, έχει καλοσυντηρημένα ξύλινα μέρη, οι αρθρώσεις – ενώσεις των μεταλλικών και ξύλινων μερών δεν «κουνάνε». Ειδικά στα αχρωμίωτα όπλα δεν υπάρχουν αλλοιώσεις στο εσωτερικό.
Στα αυτογεμή, η σκανδαλοθήκη και όλοι οι εσωτερικοί μηχανισμοί στη βάση του όπλου είναι καθαροί. Στο εξωτερικό μέρος δεν υπάρχουν σημάδια από σκουριά στα μεταλλικά τμήματα ή «κρατήρες» από σκουριά που έχει αφαιρεθεί, κ.ά.
Αυτά είναι μερικά από τα σημεία που εξετάζονται για να διαπιστωθεί αν ο κάτοχος του όπλου το συντηρεί σωστά ή το έχει εγκαταλείψει θεωρώντας ότι «…τα όπλα δεν παθαίνουν τίποτα…».
Ας ξεκινήσουμε από την κάνη. Οι περισσότεροι κυνηγοί έχουν την εντύπωση πως το εξωτερικό μελάνισμα της κάνης ή βαφή (όπως συνηθίζεται να λέγεται) υπάρχει για να παρέχει στην κάννη πλήρη προστασία από διάβρωση, υγρασία κλπ. Αυτό είναι σωστό εν μέρει. Στην πραγματικότητα το μελάνισμα της κάνης είναι μια διαδικασία ελεγχόμενης διάβρωσης στο εξωτερικό μέρος, που αποσκοπεί στην μείωση της αντανάκλασης του φωτός και την εν μέρει προστασία της κάνης από τις διαβρώσεις. Η διαδικασία αυτή όμως σε καμία περίπτωση δεν προστατεύει 100% την κάνη. Για αυτό, πρέπει κάθε φορά που πιάνουμε την κάνη ή τις κάνες με τα χέρια (δηλαδή και όταν πηγαίνουμε κυνήγι χρησιμοποιώντας το συγκεκριμένο όπλο) αμέσως μετά, πρέπει πρώτα να τις σκουπίζουμε με ένα στεγνό καθαρό πανί και μετά να τις λαδώνουμε ελαφρώς.
Το να παίρνουμε το λάδι και να «περνάμε» με αυτό εξωτερικά την κάνη, δεν είναι καλό γιατί έτσι, τα υπολείμματα λίπους από τα χέρια μας ή η υγρασία που έχει επικαθίσει στην κάνη εγκλωβίζεται κάτω από στο στρώμα λαδιού που προσθέτουμε εμείς (για τη συντήρηση του όπλου) και έτσι η κάνη σκουριάζει και εμείς θα βρεθούμε μετά να απορούμε πώς έγινε αυτό, αφού συνεχώς την λαδώνουμε! Πρέπει λοιπόν πρώτα να την σκουπίζουμε καλά με ένα καθαρό βαμβακερό πανί και μετά να την λαδώνουμε. Αποφεύγετε τα «σκληρά» υφάσματα για τον καθαρισμό της κάνης (εξωτερικά), γιατί με την συνεχή τριβή αφαιρείται το μελάνισμα και δημιουργούνται εμφανείς γραμμώσεις. Αυτός ο τρόπος συντήρησης ενδείκνυται για όλα τα μεταλλικά τμήματα που αποτελούν το όπλο και έχουν τελικό φινίρισμα με μελάνισμα. Για τα σημεία που το καθάρισμα δεν γίνεται εύκολα όπως το κενό που υπάρχει μεταξύ ρίγας και κάννης, χρησιμοποιήστε μια καθαρή οδοντόβουρτσα για να αφαιρέσετε τα υπολείμματα.
Το εσωτερικό μέρος των κανών χρειάζεται ιδιαίτερη συντήρηση, ειδικά στις αχρωμίωτες. Είναι αλήθεια ότι η επίστρωση χρωμίου εσωτερικά της κάνης μας απάλλαξε από μεγάλο μπελά, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετά όπλα με αχρωμίωτες κάνες που χρειάζονται σχολαστικό καθαρισμό. Το μυστικό για την καλή συντήρηση των αχρωμίωτων κανών είναι ο συχνός καθαρισμός και η χρησιμοποίηση καλών και κατάλληλων υλικών καθαρισμού και συντήρησης. Οι αχρωμίωτες κάνες αν καθαριστούν και συντηρηθούν στην αρχή σωστά, μειώνεται στο μέλλον η ανάγκη για συντήρηση και σχολαστικό καθαρισμό. Παράλληλα ο επαναλαμβανόμενος καθαρισμός και η συντήρηση του όπλου γίνεται ευκολότερα στην πορεία, επειδή με τον καιρό η κάνη (με τη χρήση του όπλου και τις τουφεκιές) έχει αποκτήσει καλύτερη λείανση από αυτή που είχε στην αρχή, όταν το όπλο ήταν ολοκαίνουριο.
Μια συμβουλή για τους κατόχους αχρωμίωτων καννών: Όταν έχετε τελειώσει με το καθάρισμα της κάνης (ή των κανών αντίστοιχα) εσωτερικά, βεβαιωθείτε ότι δεν έχουν μείνει κατάλοιπα από μολυβδώσεις στα σημεία μετά τον κώνο προσαρμογής και στα τσοκ, ιδιαίτερα όταν αυτά είναι σταθερά. Οι χρωμιωμένες κάνες δεν χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα. Με την βούρτσα αφαιρέσετε τις μολυβδώσεις και στα αυτογεμή που λειτουργούν με αέρια φροντίστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα να καθαρίζετε τις δύο τρύπες διαφυγής αερίων, γιατί αν παραμείνουν εκεί κατάλοιπα, μειώνουν την διάμετρο τους με αποτέλεσμα κάποιες φορές να προκαλούνται στο όπλο «ανεξήγητες» εμπλοκές.
Τα βιδωτά τσοκ (εσωτερικά ή εξωτερικά) είναι ανάγκη να ξεβιδώνονται συχνά και να χρησιμοποιείται ειδικό λιπαντικό για τα σπειρώματα.
Στο εσωτερικό των κανών είτε αυτές είναι χρωμιωμένες είτε αχρωμίωτες, δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε λάδι μόνο όταν πρόκειται να φυλάξουμε το όπλο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τις αχρωμίωτες κάνες, τις ελέγχουμε τακτικά. Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι η κάνη εσωτερικά έχει παρουσιάσει αλλοίωση, (λακκούβες κλπ) επισκεφθείτε οπλουργό για να εκτιμήσει την κατάσταση. Τέτοια προβλήματα παρουσιάζονται συχνότερα στα παλιά αχρωμίωτα όπλα. Αν στο εσωτερικό μέρος της κάνης, στο χρώμιο δείτε τρύπες ή να λείπουν κομμάτια τότε πρόκειται για κακή εφαρμογή της ηλεκτρόλυσης. Αυτό συνήθως συμβαίνει σε επιφάνειες που εναποτίθεται υλικό με την μέθοδο της ηλεκτρόλυσης χωρίς αυτές να έχουν προηγουμένως καθαριστεί κατάλληλα. Σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχουν τρεις λύσεις: Να γίνει νέα χρωμίωση, να γίνει αποχρωμίωση, ή να το αφήσετε όπως έχει, αφού πρώτα το εξετάσει οπλουργός και σας βεβαιώσει ότι μπορεί να παραμείνει έτσι χωρίς να σας δημιουργήσει προβλήματα.
Οι χαλύβδινες βάσεις που έχουν υποστεί τελική επεξεργασία με μελάνισμα, συντηρούνται όπως ακριβώς γίνεται και με τις κάνες στο εξωτερικό τους.
Οι βάσεις από αλουμίνιο (ergal) χρειάζονται λιγότερη συντήρηση. Ανεξάρτητα από το αν η βάση είναι από χάλυβα ή ergal και ανεξάρτητα αν το όπλο είναι αυτογεμές ή δίκαννο πρέπει να καθαρίζουμε συχνά τα σημεία που παρουσιάζουν τριβές. Στα αρθρωτά όπλα, δίκαννα, μονόκαννα κ.ά. το ευαίσθητο σημείο που χρειάζεται συχνό καθαρισμό και σωστή λίπανση είναι το σημείο τριβής του μεταλλικού τμήματος της πάπιας με τη βάση, ειδικά στις πρώτες τουφεκιές. Έως ότου φύγουν τα διάφορα υπολείμματα (μετά τις τριβές που θα προκύψουν) θα πρέπει να καθαρίζετε σχολαστικά αυτό το σημείο και να ανανεώνετε συνεχώς το υλικό λίπανσης. Αν δεν γίνεται σωστός καθαρισμός πριν από την λίπανση του συγκεκριμένου σημείου, υπάρχει ο κίνδυνος τα κατάλοιπα από τις αρχικές τριβές να παραμείνουν στο σημείο αυτό και σε συνδυασμό με το λάδι ή και το γράσο να δημιουργήσουν ένα ακατάλληλο μείγμα που δημιουργεί ανεπανόρθωτες βλάβες στα συγκεκριμένα μεταλλικά μέρη του όπλου.
Στα αυτογεμή, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα εσωτερικά τμήματα της βάσης, επειδή εκεί δημιουργούνται αρχικά τριβές.
Σε πρώτο στάδιο χρειάζεται σχολαστικός καθαρισμός και ανανέωση του υλικού λίπανσης για να προλάβουμε περαιτέρω ανεπιθύμητες τριβές. Μεταξύ των εφαπτομένων μεταλλικών μερών, θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει πάντοτε ένα λεπτό «φιλμ» λιπαντικού για να μην έρχονται ποτέ σε απευθείας επαφή τα μέταλλα μεταξύ τους. Σχολαστικός καθαρισμός χρειάζεται ακόμη και στη σκανδαλοθήκη.
Ο καθαρισμός της γίνεται εύκολα με μια οδοντόβουρτσα. Η χρησιμοποίηση λιπαντικού σ’ αυτό το σημείο πρέπει να γίνεται με προσοχή. Ρωτήστε τον οπλουργό σας πώς να χρησιμοποιείτε το λιπαντικό στο μηχανισμό της σκανδάλης. Εδώ να σημειώσουμε ότι στα αυτογεμή όπλα που λειτουργούν με ελατήριο και φρένα ρύθμισης απαγορεύεται η χρησιμοποίηση λιπαντικού εξωτερικά της αποθήκης φυσιγγίων.
Στα αυτογεμή που το ελατήριο επανάταξης του κλείστρου βρίσκεται στο πίσω μέρος (μέσα στο κοντάκι) καλό είναι, μια φορά το χρόνο, να ξεβιδώνετε το κοντάκι και να καθαρίζετε το σωλήνα και το ελατήριο. Αν δεν μπορείτε να το κάνετε μόνος σας, πηγαίνετε το όπλο σας στον οπλουργό να το κάνει αυτός.
Στα δίκανα και στα μονόκανα, η συντήρηση και ο καθαρισμός των μηχανισμών σκανδάλης και πυροδότησης είναι δύσκολη υπόθεση και αυτό γιατί πρέπει πρώτα να αφαιρεθεί το κοντάκι. Υπάρχουν βέβαια και όπλα που διαθέτουν αφαιρούμενους μηχανισμούς σκανδάλης, στα οποία ο καθαρισμός γίνεται ευκολότερα. Επειδή στα δίκαννα η συντήρηση του μηχανισμού πυροδότησης - σκανδάλης δεν είναι απαραίτητο να γίνεται σε πολύ τακτά διαστήματα (μια φορά το χρόνο αρκεί) και επειδή η επέμβαση σ’ αυτά τα σημεία πρέπει να γίνεται από άτομα που γνωρίζουν αρκετά πράγματα σχετικά με τα όπλα, καλό είναι αυτή τη διαδικασία αν δεν είστε σίγουρος ότι ξέρετε εσείς να την κάνετε σωστά, να την αφήσετε να την κάνει κάποιος έμπειρος ή ένας οπλουργός. Αυτός που θα επέμβει, εκτός από τη συντήρηση του όπλου θα μπορέσει – με αυτή την ευκαιρία – να ελέγξει και την κατάσταση των εξαρτημάτων που απαρτίζουν το μηχανισμό.
Τα ξύλινα μέρη χρειάζονται και αυτά την συντήρηση τους. Τα κοντάκια που είναι περασμένα με βερνίκι, μπορούμε να τα συντηρούμε με κάποιο γυαλιστικό ή καθαριστικό, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση των ξύλινων επίπλων. Τα κοντάκια που είναι περασμένα με λινέλαιο πρέπει κάθε χρόνο, ή κάθε δύο χρόνια, εκτιμώντας την κατάστασή τους (γυαλάδα κ.ά.) να τα φρεσκάρουμε με λινέλαιο, ή με ειδικά σκευάσματα που υπάρχουν για να συντηρούνται. Όταν λαδώνετε τα μεταλλικά τμήματα του όπλου φροντίστε, στα σημεία που εφάπτονται με τα ξύλινα μέρη το λάδι συντήρησης ή καθαρισμού να μην έρχεται σε επαφή με το ξύλο.
Σήμερα στην αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία υλικών που προορίζονται για τον καθαρισμό και τη συντήρηση των όπλων. Τα καλά υλικά αποτελούν σύμμαχο για την άριστη συντήρησή τους.
Αφιερώστε λίγο περισσότερο χρόνο για τον καθαρισμό και τη συντήρηση του όπλου σας. Το καλοσυντηρημένο όπλο εκτός της ασφάλειας που σας παρέχει αποτελεί και καλή έξωθεν μαρτυρία για εσάς. Στην περίπτωση που δεν είστε σε θέση να διαθέσετε χρόνο για τον καθαρισμό και τη συντήρησή του, ή δεν γνωρίζετε να το κάνετε μόνος σας, αναθέστε αυτήν την απαραίτητη εργασία σε κάποιον οπλουργό. Το κόστος είναι μικρό, σε σχέση με το όφελος που θα εξασφαλίσετε και πρώτα απ’ όλα, πολλά χρόνια καλής και απροβλημάτιστης λειτουργίας.
Να θυμάστε ότι τα όπλα που έφτασαν στα χρόνια μας και έχουν «στις πλάτες τους» ιστορία 100 ή ακόμα και 200 ετών χρήσης, ναι μεν ήταν ποιοτικά, όμως σίγουρα πάνω απ΄ όλα συντηρούνταν συστηματικά και σωστά.
• Το μυστικό για την καλή συντήρηση των αχρωμίωτων κανών είναι ο συχνός καθαρισμός και η χρησιμοποίηση καλών και κατάλληλων υλικών καθαρισμού και συντήρησης.
• Αν δεν γίνεται σωστός καθαρισμός πριν την λίπανση του σημείου υπάρχει ο κίνδυνος τα κατάλοιπα από τις αρχικές τριβές να παραμείνουν στο σημείο αυτό και σε συνδυασμό με το λάδι ή και το γράσο να δημιουργήσουν ένα ακατάλληλο μείγμα που δημιουργεί ανεπανόρθωτες βλάβες στα συγκεκριμένα μεταλλικά μέρη του όπλου.
• Όταν λαδώνετε τα μεταλλικά τμήματα του όπλου φροντίστε, στα σημεία που εφάπτονται με τα ξύλινα μέρη το λάδι συντήρησης ή καθαρισμού να μην έρχεται σε επαφή με το ξύλο.
Τα όπλα αποτελούνται από μέταλλο και ξύλο. Τα μεταλλικά μέρη μπορεί να είναι από χάλυβα ή ειδικού τύπου αλουμίνιο αλλά και από συνδυασμό αυτών των δύο μετάλλων.
Τα ξύλινα τμήματα μπορεί να είναι από καρυδιά, αγριοκερασιά (σπανιότερα) και οξιά (σε φτηνότερα όπλα). Σε κάποια όπλα αντί για ξύλο έχει χρησιμοποιηθεί πολυμερικό υλικό (πλαστικό), στο σύνολο ή σε κάποια τμήματά τους.
Τελευταία, παρατηρείται η χρησιμοποίηση ξύλου που είναι επενδυμένο με κάποιο ειδικό «φίλμ» απομίμησης καρυδιάς, με πολύ όμορφα μουαρέ.
Αυτά τα υλικά συνθέτουν τα απάρτια του όπλου. Σπάνια θα συναντήσουμε κάτι διαφορετικό, όπως ανθρακονήματα, τιτάνιο ή άλλα «σύγχρονα» υλικά. Ίσως τα επόμενα χρόνια αυτά τα «σύγχρονα» υλικά να χρησιμοποιούνται περισσότερο στην κατασκευή όπλων, όμως προς το παρόν στην πλειοψηφία τους χρησιμοποιούνται τα «παραδοσιακά» υλικά που προανέφερα.
Οι εξελίξεις στον χώρο των όπλων δρομολογήθηκαν με το σκεπτικό να απαιτείται λιγότερη συντήρηση και καθαρισμός για απροβλημάτιστη λειτουργία σε όλο το φάσμα των γομώσεων. Επίσης, έχουν κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι εύκολη η αποσυναρμολόγηση και συναρμολόγησή τους.
Οι εξελίξεις στην παραγωγή του χάλυβα όπως ο επακριβής προσδιορισμός των μετάλλων που καθορίζουν τη σύνθεσή του, η χρήση του ergal, η εσωτερική χρωμίωση των κανών, κ.ά. σηματοδοτούν μια νέα εποχή, με αρκετά πλεονεκτήματα. Παράλληλα όλα αυτά μας κάνουν τη ζωή ευκολότερη αφού μας απαλλάσσουν από την υποχρέωση της καλής και τακτικής συντήρησης του όπλου που είχαμε παλαιότερα.
Ο συχνός και σχολαστικός καθαρισμός που απαιτούνταν στο εσωτερικό των αχρωμίωτων καννών δεν είναι πλέον απαραίτητος στις χρωμιωμένες κάννες. Το ίδιο ισχύει και για τα αυτογεμή όπλα, που μετά την χρησιμοποίηση αυτοκαθαριζόμενων πιστονιών και άλλων σχετικών εξελιγμένων εξαρτημάτων, απαλλάσσουν το χρήστη του όπλου από την υποχρέωση του συχνού καθαρισμού που απαιτούνταν στο παρελθόν.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις θα ισχύει πάντα ο εξής κανόνας: «Τα όπλα δεν παθαίνουν τίποτα από την χρήση, αλλά από την κακή συντήρηση».
Το καλοσυντηρημένο όπλο, παλιό ή καινούριο, φαίνεται με την πρώτη ματιά και δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει την φροντίδα που έχει δεχθεί. Εκτός από τα σημεία που υποδεικνύουν την άμεση επαφή του χρήστη με το όπλο (δηλαδή τριβές, που πρέπει να είναι ορατές, γιατί διαφορετικά φανερώνουν επεμβάσεις που έχουν γίνει, όπως βαφή, επισκευή, κ.λ.π.) το καλοσυντηρημένο όπλο διακρίνεται για τα εξής. Οι κάνες του εσωτερικά είναι καθαρισμένες, είναι λαδωμένο όπως πρέπει, έχει καλοσυντηρημένα ξύλινα μέρη, οι αρθρώσεις – ενώσεις των μεταλλικών και ξύλινων μερών δεν «κουνάνε». Ειδικά στα αχρωμίωτα όπλα δεν υπάρχουν αλλοιώσεις στο εσωτερικό.
Στα αυτογεμή, η σκανδαλοθήκη και όλοι οι εσωτερικοί μηχανισμοί στη βάση του όπλου είναι καθαροί. Στο εξωτερικό μέρος δεν υπάρχουν σημάδια από σκουριά στα μεταλλικά τμήματα ή «κρατήρες» από σκουριά που έχει αφαιρεθεί, κ.ά.
Αυτά είναι μερικά από τα σημεία που εξετάζονται για να διαπιστωθεί αν ο κάτοχος του όπλου το συντηρεί σωστά ή το έχει εγκαταλείψει θεωρώντας ότι «…τα όπλα δεν παθαίνουν τίποτα…».
Ας ξεκινήσουμε από την κάνη. Οι περισσότεροι κυνηγοί έχουν την εντύπωση πως το εξωτερικό μελάνισμα της κάνης ή βαφή (όπως συνηθίζεται να λέγεται) υπάρχει για να παρέχει στην κάννη πλήρη προστασία από διάβρωση, υγρασία κλπ. Αυτό είναι σωστό εν μέρει. Στην πραγματικότητα το μελάνισμα της κάνης είναι μια διαδικασία ελεγχόμενης διάβρωσης στο εξωτερικό μέρος, που αποσκοπεί στην μείωση της αντανάκλασης του φωτός και την εν μέρει προστασία της κάνης από τις διαβρώσεις. Η διαδικασία αυτή όμως σε καμία περίπτωση δεν προστατεύει 100% την κάνη. Για αυτό, πρέπει κάθε φορά που πιάνουμε την κάνη ή τις κάνες με τα χέρια (δηλαδή και όταν πηγαίνουμε κυνήγι χρησιμοποιώντας το συγκεκριμένο όπλο) αμέσως μετά, πρέπει πρώτα να τις σκουπίζουμε με ένα στεγνό καθαρό πανί και μετά να τις λαδώνουμε ελαφρώς.
Το να παίρνουμε το λάδι και να «περνάμε» με αυτό εξωτερικά την κάνη, δεν είναι καλό γιατί έτσι, τα υπολείμματα λίπους από τα χέρια μας ή η υγρασία που έχει επικαθίσει στην κάνη εγκλωβίζεται κάτω από στο στρώμα λαδιού που προσθέτουμε εμείς (για τη συντήρηση του όπλου) και έτσι η κάνη σκουριάζει και εμείς θα βρεθούμε μετά να απορούμε πώς έγινε αυτό, αφού συνεχώς την λαδώνουμε! Πρέπει λοιπόν πρώτα να την σκουπίζουμε καλά με ένα καθαρό βαμβακερό πανί και μετά να την λαδώνουμε. Αποφεύγετε τα «σκληρά» υφάσματα για τον καθαρισμό της κάνης (εξωτερικά), γιατί με την συνεχή τριβή αφαιρείται το μελάνισμα και δημιουργούνται εμφανείς γραμμώσεις. Αυτός ο τρόπος συντήρησης ενδείκνυται για όλα τα μεταλλικά τμήματα που αποτελούν το όπλο και έχουν τελικό φινίρισμα με μελάνισμα. Για τα σημεία που το καθάρισμα δεν γίνεται εύκολα όπως το κενό που υπάρχει μεταξύ ρίγας και κάννης, χρησιμοποιήστε μια καθαρή οδοντόβουρτσα για να αφαιρέσετε τα υπολείμματα.
Το εσωτερικό μέρος των κανών χρειάζεται ιδιαίτερη συντήρηση, ειδικά στις αχρωμίωτες. Είναι αλήθεια ότι η επίστρωση χρωμίου εσωτερικά της κάνης μας απάλλαξε από μεγάλο μπελά, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετά όπλα με αχρωμίωτες κάνες που χρειάζονται σχολαστικό καθαρισμό. Το μυστικό για την καλή συντήρηση των αχρωμίωτων κανών είναι ο συχνός καθαρισμός και η χρησιμοποίηση καλών και κατάλληλων υλικών καθαρισμού και συντήρησης. Οι αχρωμίωτες κάνες αν καθαριστούν και συντηρηθούν στην αρχή σωστά, μειώνεται στο μέλλον η ανάγκη για συντήρηση και σχολαστικό καθαρισμό. Παράλληλα ο επαναλαμβανόμενος καθαρισμός και η συντήρηση του όπλου γίνεται ευκολότερα στην πορεία, επειδή με τον καιρό η κάνη (με τη χρήση του όπλου και τις τουφεκιές) έχει αποκτήσει καλύτερη λείανση από αυτή που είχε στην αρχή, όταν το όπλο ήταν ολοκαίνουριο.
Μια συμβουλή για τους κατόχους αχρωμίωτων καννών: Όταν έχετε τελειώσει με το καθάρισμα της κάνης (ή των κανών αντίστοιχα) εσωτερικά, βεβαιωθείτε ότι δεν έχουν μείνει κατάλοιπα από μολυβδώσεις στα σημεία μετά τον κώνο προσαρμογής και στα τσοκ, ιδιαίτερα όταν αυτά είναι σταθερά. Οι χρωμιωμένες κάνες δεν χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα. Με την βούρτσα αφαιρέσετε τις μολυβδώσεις και στα αυτογεμή που λειτουργούν με αέρια φροντίστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα να καθαρίζετε τις δύο τρύπες διαφυγής αερίων, γιατί αν παραμείνουν εκεί κατάλοιπα, μειώνουν την διάμετρο τους με αποτέλεσμα κάποιες φορές να προκαλούνται στο όπλο «ανεξήγητες» εμπλοκές.
Τα βιδωτά τσοκ (εσωτερικά ή εξωτερικά) είναι ανάγκη να ξεβιδώνονται συχνά και να χρησιμοποιείται ειδικό λιπαντικό για τα σπειρώματα.
Στο εσωτερικό των κανών είτε αυτές είναι χρωμιωμένες είτε αχρωμίωτες, δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε λάδι μόνο όταν πρόκειται να φυλάξουμε το όπλο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τις αχρωμίωτες κάνες, τις ελέγχουμε τακτικά. Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι η κάνη εσωτερικά έχει παρουσιάσει αλλοίωση, (λακκούβες κλπ) επισκεφθείτε οπλουργό για να εκτιμήσει την κατάσταση. Τέτοια προβλήματα παρουσιάζονται συχνότερα στα παλιά αχρωμίωτα όπλα. Αν στο εσωτερικό μέρος της κάνης, στο χρώμιο δείτε τρύπες ή να λείπουν κομμάτια τότε πρόκειται για κακή εφαρμογή της ηλεκτρόλυσης. Αυτό συνήθως συμβαίνει σε επιφάνειες που εναποτίθεται υλικό με την μέθοδο της ηλεκτρόλυσης χωρίς αυτές να έχουν προηγουμένως καθαριστεί κατάλληλα. Σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχουν τρεις λύσεις: Να γίνει νέα χρωμίωση, να γίνει αποχρωμίωση, ή να το αφήσετε όπως έχει, αφού πρώτα το εξετάσει οπλουργός και σας βεβαιώσει ότι μπορεί να παραμείνει έτσι χωρίς να σας δημιουργήσει προβλήματα.
Οι χαλύβδινες βάσεις που έχουν υποστεί τελική επεξεργασία με μελάνισμα, συντηρούνται όπως ακριβώς γίνεται και με τις κάνες στο εξωτερικό τους.
Οι βάσεις από αλουμίνιο (ergal) χρειάζονται λιγότερη συντήρηση. Ανεξάρτητα από το αν η βάση είναι από χάλυβα ή ergal και ανεξάρτητα αν το όπλο είναι αυτογεμές ή δίκαννο πρέπει να καθαρίζουμε συχνά τα σημεία που παρουσιάζουν τριβές. Στα αρθρωτά όπλα, δίκαννα, μονόκαννα κ.ά. το ευαίσθητο σημείο που χρειάζεται συχνό καθαρισμό και σωστή λίπανση είναι το σημείο τριβής του μεταλλικού τμήματος της πάπιας με τη βάση, ειδικά στις πρώτες τουφεκιές. Έως ότου φύγουν τα διάφορα υπολείμματα (μετά τις τριβές που θα προκύψουν) θα πρέπει να καθαρίζετε σχολαστικά αυτό το σημείο και να ανανεώνετε συνεχώς το υλικό λίπανσης. Αν δεν γίνεται σωστός καθαρισμός πριν από την λίπανση του συγκεκριμένου σημείου, υπάρχει ο κίνδυνος τα κατάλοιπα από τις αρχικές τριβές να παραμείνουν στο σημείο αυτό και σε συνδυασμό με το λάδι ή και το γράσο να δημιουργήσουν ένα ακατάλληλο μείγμα που δημιουργεί ανεπανόρθωτες βλάβες στα συγκεκριμένα μεταλλικά μέρη του όπλου.
Στα αυτογεμή, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα εσωτερικά τμήματα της βάσης, επειδή εκεί δημιουργούνται αρχικά τριβές.
Σε πρώτο στάδιο χρειάζεται σχολαστικός καθαρισμός και ανανέωση του υλικού λίπανσης για να προλάβουμε περαιτέρω ανεπιθύμητες τριβές. Μεταξύ των εφαπτομένων μεταλλικών μερών, θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει πάντοτε ένα λεπτό «φιλμ» λιπαντικού για να μην έρχονται ποτέ σε απευθείας επαφή τα μέταλλα μεταξύ τους. Σχολαστικός καθαρισμός χρειάζεται ακόμη και στη σκανδαλοθήκη.
Ο καθαρισμός της γίνεται εύκολα με μια οδοντόβουρτσα. Η χρησιμοποίηση λιπαντικού σ’ αυτό το σημείο πρέπει να γίνεται με προσοχή. Ρωτήστε τον οπλουργό σας πώς να χρησιμοποιείτε το λιπαντικό στο μηχανισμό της σκανδάλης. Εδώ να σημειώσουμε ότι στα αυτογεμή όπλα που λειτουργούν με ελατήριο και φρένα ρύθμισης απαγορεύεται η χρησιμοποίηση λιπαντικού εξωτερικά της αποθήκης φυσιγγίων.
Στα αυτογεμή που το ελατήριο επανάταξης του κλείστρου βρίσκεται στο πίσω μέρος (μέσα στο κοντάκι) καλό είναι, μια φορά το χρόνο, να ξεβιδώνετε το κοντάκι και να καθαρίζετε το σωλήνα και το ελατήριο. Αν δεν μπορείτε να το κάνετε μόνος σας, πηγαίνετε το όπλο σας στον οπλουργό να το κάνει αυτός.
Στα δίκανα και στα μονόκανα, η συντήρηση και ο καθαρισμός των μηχανισμών σκανδάλης και πυροδότησης είναι δύσκολη υπόθεση και αυτό γιατί πρέπει πρώτα να αφαιρεθεί το κοντάκι. Υπάρχουν βέβαια και όπλα που διαθέτουν αφαιρούμενους μηχανισμούς σκανδάλης, στα οποία ο καθαρισμός γίνεται ευκολότερα. Επειδή στα δίκαννα η συντήρηση του μηχανισμού πυροδότησης - σκανδάλης δεν είναι απαραίτητο να γίνεται σε πολύ τακτά διαστήματα (μια φορά το χρόνο αρκεί) και επειδή η επέμβαση σ’ αυτά τα σημεία πρέπει να γίνεται από άτομα που γνωρίζουν αρκετά πράγματα σχετικά με τα όπλα, καλό είναι αυτή τη διαδικασία αν δεν είστε σίγουρος ότι ξέρετε εσείς να την κάνετε σωστά, να την αφήσετε να την κάνει κάποιος έμπειρος ή ένας οπλουργός. Αυτός που θα επέμβει, εκτός από τη συντήρηση του όπλου θα μπορέσει – με αυτή την ευκαιρία – να ελέγξει και την κατάσταση των εξαρτημάτων που απαρτίζουν το μηχανισμό.
Τα ξύλινα μέρη χρειάζονται και αυτά την συντήρηση τους. Τα κοντάκια που είναι περασμένα με βερνίκι, μπορούμε να τα συντηρούμε με κάποιο γυαλιστικό ή καθαριστικό, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση των ξύλινων επίπλων. Τα κοντάκια που είναι περασμένα με λινέλαιο πρέπει κάθε χρόνο, ή κάθε δύο χρόνια, εκτιμώντας την κατάστασή τους (γυαλάδα κ.ά.) να τα φρεσκάρουμε με λινέλαιο, ή με ειδικά σκευάσματα που υπάρχουν για να συντηρούνται. Όταν λαδώνετε τα μεταλλικά τμήματα του όπλου φροντίστε, στα σημεία που εφάπτονται με τα ξύλινα μέρη το λάδι συντήρησης ή καθαρισμού να μην έρχεται σε επαφή με το ξύλο.
Σήμερα στην αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία υλικών που προορίζονται για τον καθαρισμό και τη συντήρηση των όπλων. Τα καλά υλικά αποτελούν σύμμαχο για την άριστη συντήρησή τους.
Αφιερώστε λίγο περισσότερο χρόνο για τον καθαρισμό και τη συντήρηση του όπλου σας. Το καλοσυντηρημένο όπλο εκτός της ασφάλειας που σας παρέχει αποτελεί και καλή έξωθεν μαρτυρία για εσάς. Στην περίπτωση που δεν είστε σε θέση να διαθέσετε χρόνο για τον καθαρισμό και τη συντήρησή του, ή δεν γνωρίζετε να το κάνετε μόνος σας, αναθέστε αυτήν την απαραίτητη εργασία σε κάποιον οπλουργό. Το κόστος είναι μικρό, σε σχέση με το όφελος που θα εξασφαλίσετε και πρώτα απ’ όλα, πολλά χρόνια καλής και απροβλημάτιστης λειτουργίας.
Να θυμάστε ότι τα όπλα που έφτασαν στα χρόνια μας και έχουν «στις πλάτες τους» ιστορία 100 ή ακόμα και 200 ετών χρήσης, ναι μεν ήταν ποιοτικά, όμως σίγουρα πάνω απ΄ όλα συντηρούνταν συστηματικά και σωστά.
• Το μυστικό για την καλή συντήρηση των αχρωμίωτων κανών είναι ο συχνός καθαρισμός και η χρησιμοποίηση καλών και κατάλληλων υλικών καθαρισμού και συντήρησης.
• Αν δεν γίνεται σωστός καθαρισμός πριν την λίπανση του σημείου υπάρχει ο κίνδυνος τα κατάλοιπα από τις αρχικές τριβές να παραμείνουν στο σημείο αυτό και σε συνδυασμό με το λάδι ή και το γράσο να δημιουργήσουν ένα ακατάλληλο μείγμα που δημιουργεί ανεπανόρθωτες βλάβες στα συγκεκριμένα μεταλλικά μέρη του όπλου.
• Όταν λαδώνετε τα μεταλλικά τμήματα του όπλου φροντίστε, στα σημεία που εφάπτονται με τα ξύλινα μέρη το λάδι συντήρησης ή καθαρισμού να μην έρχεται σε επαφή με το ξύλο.
