Το κλάμα είναι η γλώσσα που μιλάει το μωράκι, το οποίο προσπαθεί έτσι να επικοινωνήσει με τη μαμά του. Και όπως κάθε γλώσσα, έχει κι αυτή τους δικούς της κανόνες και κώδικες. Το νεογέννητο διαθέτει ελάχιστα μέσα για να επικοινωνήσει με το περιβάλλον. Μόνο το κλάμα καταφέρνει να σας κάνει να καταλάβετε ότι κάτι το ενοχλεί. Τα μωράκια, λοιπόν, δεν κλαίνε ποτέ χωρίς λόγο. Η αντίληψη ότι με το κλάμα δυναμώνουν οι πνεύμονες είναι απολύτως αβάσιμη. Οι πνεύμονες δουλεύουν αρκετά με την αναπνοή και δεν έχουν ανάγκη από πρόσθετη υποστήριξη. Παρ' ότι, όμως, γενικά το κλάμα σημαίνει ότι το μωρό δεν αισθάνεται καλά, τις πρώτες εβδομάδες σπανίως σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Έρευνες έδειξαν ότι πολλά νεογέννητα κλαίνε γιατί δεν έχουν προσαρμοστεί ακόμη στη ζωή έξω από τη μήτρα ή γιατί κάποια πτυχή της νευροφυσιολογικής τους ανάπτυξης, η οποία είναι εντυπωσιακά γρήγορη και περίπλοκη, τους προκαλεί ένταση και ανησυχία.
Όταν περάσει αυτή η περίοδος προσαρμογής, τα μικρά πλασματάκια κλαίνε πολύ λιγότερο. Είναι όμως αλήθεια ότι υπάρχουν στιγμές που θα κάνατε τα πάντα για να σταματήσει το μωράκι σας. Και όταν εκείνο συνεχίζει ακάθεκτο να ουρλιάζει, τελικά σας κυριεύουν η απόγνωση και η οργή. Το γοερό κλάμα είναι πράγματι μια από τις πιο αποκαρδιωτικές στιγμές και δεν έχετε πάντα την απαραίτητη ενέργεια για να το αντιμετωπίσετε. Έρχεται η στιγμή που απελπίζεστε ή πανικοβάλλεστε, γιατί νομίζετε ότι δεν θα καταφέρετε να το κάνετε να σταματήσει. Ακόμη και αν είστε η πιο υπομονετική και τρυφερή μαμά, εκνευρίζεστε και θέλετε να βάλετε και εσείς η ίδια τα κλάματα. Αν αισθάνεστε έτσι, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να ζητήσετε από κάποιον να κρατήσει για λίγο το μωρό και να κάνετε ένα διάλειμμα. Μια άλλη λύση είναι να βγείτε μαζί του μια μικρή βόλτα ή να κάνετε ένα γύρο με το αυτοκίνητο. Η αλλαγή περιβάλλοντος και το λίκνισμα, καμιά φορά κάνουν να σταματήσει ξαφνικά ένα κλάμα που εξαρχής φαινόταν ότι δεν θα τελείωνε ποτέ.
Το κλάμα του μωρού σας είναι η δική του γλώσσα. Για να καταλάβετε πραγματικά τι προσπαθεί να σας πει το μικρό σας με αυτόν το θορυβώδη τρόπο, πρέπει να μάθετε να τη "μεταφράζετε". Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να ... ακούσετε προσεκτικά. Όπως όλες οι γλώσσες, έτσι και το κλάμα αποτελείται από διάφορους ήχους και τόνους που έχουν ακριβή σημασία. Με λίγη εξάσκηση, θα μπορέσετε να καταλάβετε τους κανόνες της και να αποκωδικοποιείτε τα μηνύματα που σας στέλνει το μωρό σας. Έτσι θα μπορείτε να το φροντίζετε καλύτερα και να ικανοποιείτε τις επιθυμίες του. Ας δούμε, λοιπόν, τους πιο βασικούς τύπους κλάματος και τα χαρακτηριστικά τους.
• Σύντομο και ρυθμικό, που σιγά – σιγά γίνεται πιο έντονο. Σημαίνει ότι το μικρό απλώς πεινάει. Είναι η πιο κοινή αιτία κλάματος ενός νεογέννητου και η πιο εύκολα αναγνωρίσιμη. Στην κλινική, αν θυμάστε καλά, ήταν η ηχητική συνοδεία των μωρών που έρχονταν για τάισμα. Ασφαλώς, είναι και το κλάμα που σταματά ευκολότερα. Αρκεί να δώσετε στο μωρό λίγο γάλα, και θα κοπεί. Μην πιστέψετε, πάντως, ότι θα κλείσετε τη συζήτηση με την πιπίλα ή με λίγο νερό. Το γάλα είναι απαραίτητο.
• Ξαφνικό, μαζί με ουρλιαχτά. Είναι σημάδι δυσφορίας. Κάντε νοερά ένα έλεγχο όλων των πιθανών αιτίων: Έχει κάνει το μωρό πιπί και κακά, μήπως ζεσταίνεται ή κρυώνει, μήπως θέλει να ρευτεί ή ακόμη, μήπως έχει διπλωθεί η πάνα του και το ενοχλεί ανάμεσα στα πόδια;
Το ξαφνικό και ασταμάτητο κλάμα την ώρα του καθημερινού περιπάτου, ιδίως εάν έχει αέρα, μπορεί να προκαλείται ακριβώς από τη δυσάρεστη αίσθηση που προκαλεί στο μικρούλι ο αέρας. Αρκεί να γυρίσετε στο σπίτι, και θα σταματήσει. Πολλά μωράκια κλαίνε όταν τα γδύνουν, την ώρα της αλλαγής της πάνας ή του μπάνιου. Πέραν του ότι πιθανώς κρυώνουν, αισθάνονται και ότι δεν έρχεται πια τίποτα σε επαφή με το δέρμα τους, γεγονός που τα κάνει να νιώθουν ευάλωτα και να βάζουν τα κλάματα. Και σε αυτή την περίπτωση, η λύση είναι απλή: αρκεί να ακουμπήσετε μια απαλή πετσέτα στην κοιλίτσα του μωρού.
• Δυνατό και διαρκείας, το οποίο ακολουθείται από μακρές παύσεις, που σας κάνουν να πιστεύετε ότι το μωράκι... κρατάει την αναπνοή του.
Το στόμα του μικρού είναι τελείως ανοιχτό, η γλώσσα καμπυλωμένη, τα χεράκια και τα πόδια του τεντωμένα.
Η πιθανότερη αιτία για το κλάμα του είναι ένας σωματικός πόνος π.χ. από μια επώδυνη ασθένεια, όπως η φλεγμονή του αφτιού ή η ωτίτιδα.
Εάν το οξύ και δυνατό κλάμα δεν σταματά και εμφανίζεται καθημερινά, την ίδια περίπου ώρα (συνήθως αργά το απόγευμα ή το βράδυ), μπορεί να πρόκειται για κωλικό. Ωστόσο, δεν υπάρχει μια πραγματικά αποτελεσματική και οριστική μέθοδος για να σταματήσει ο πόνος στην κοιλίτσα. Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να δοκιμάζετε σταδιακά όλα όσα μπορούν να βοηθήσουν το μικρό να χαλαρώσει και να του μειώσουν την ένταση.
Δοκιμάστε το ζεστό μπάνιο και το μασάζ στην κοιλιά, νανουρίστε το ξαπλώνοντάς το μπρούμυτα ή κρατήστε το αγκαλιά και βάλτε το να κάνει "ποδήλατο" με τα ποδαράκια. Καλό θα ήταν, να βρίσκεστε σε επικοινωνία με τον παιδίατρό σας.
• Δυνατό και οργισμένο. Είναι το κλάμα του θυμού, που μοιάζει με το κλάμα το πόνου. Μπορεί να προκληθεί, για παράδειγμα όταν αργείτε να φέρετε στο μικρό σας το φαγητό του ή από το ότι η τρύπα της πιπίλας του είναι πολύ μικρή και δεν το αφήνει να πιπιλίσει όπως θέλει. Εάν το μωρό είναι μεγαλύτερο και ζωηρότερο, μπορεί να το εκνευρίζουν οι κουβέρτες του ή τα ρούχα του, που είναι στενά και του περιορίζουν την ελευθερία κινήσεων.
• Ξαφνικό με τραντάγματα. Ένα πολύ ισχυρό ερέθισμα (ένας ξαφνικός θόρυβος, ένα εκτυφλωτικό φως, μια απότομη κίνηση) μπορεί να τρομάξει εύκολα ένα βρέφος.
Σε αυτή την περίπτωση, εκτός από το κλάμα, μπορεί και να αρχίσει να τρέμει ή να χλωμιάσει. Το κατά πόσον ένα ερέθισμα είναι ισχυρό, εξαρτάται και από τη διάθεση ή την ψυχική κατάσταση του μικρού. Κάτι που το ευχαριστεί όταν είναι ξύπνιο και ζωηρό (τινάγματα, υπερβολικά φιλιά, γαργαλητά), μπορεί να το ταράξει κάποια άλλη στιγμή που είναι π.χ. νυσταγμένο ή νευρικό, με αποτέλεσμα ν' αρχίσει το κλάμα.
• Ξεσπάει ξαφνικά ενώ το μωρό κοιμάται. Μία εκδοχή είναι η εξής: το μικρό κλαίει, μετά αποκοιμιέται και στη συνέχεια αναπηδά και ξαναρχίζει να κλαίει, ανήμπορο να ξεπεράσει την ένταση και να πέσει σε βαθύ ύπνο. Πρόκειται για αναταράξεις πριν τον ύπνο. Μην ανάψετε το φως και μην κάνετε θόρυβο. Νανουρίστε το γλυκά: είναι ο μόνος τρόπος για να το ηρεμήσετε να κοιμηθεί ήσυχο για πολλές ώρες.
• Σταματά μόλις το πάρετε αγκαλιά και ξαναρχίζει μόλις το βάλετε στην κούνια. Ίσως το κλάμα να οφείλεται στο ότι σταματά η απόλαυση που του προκαλεί η σωματική επαφή μαζί σας και το μικρό έχει την αίσθηση της απώλειας. Είναι φυσικό, ενστικτώδες για ένα νεογέννητο να αισθάνεται καλύτερα στην αγκαλιά της μαμάς! Μια λύση θα ήταν να το βάζετε στο μάρσιπο. Το λίκνισμα και η κίνηση θα το ησυχάσουν. Μπορείτε, επίσης να το τυλίξετε με μια κουβέρτα που θα του δώσει την ίδια αίσθηση ζεστασιάς και ασφάλειας με την τρυφερή μητρική αγκαλιά.
Φροντίστε γενικά ώστε οι επιφάνειες πάνω στις οποίες ακουμπάτε το μωρό να είναι ζεστές και απαλές (αν χρειάζεται, σκεπάστε τες με μια παχιά πετσέτα), για να μειώσετε την ένταση και τη διάρκεια του κλάματος που προκαλείται από αυτή τη δυσαρέσκεια.
• Με βογγητά και μουρμουρίσματα που αυξάνονται σε ένταση, μέχρι που γίνονται πραγματικός θρήνος, κάτι που πανικοβάλλει τη μαμά.
Πρόκειται για χαρακτηριστικό τύπο κλάματος – κυρίως μετά το 3ο-4ο μήνα, όταν το μωρό αρχίζει να κοιμάται λιγότερο. Εάν το αφήνετε για πολλή ώρα μόνο του μέσα σε μια κούνια με ψηλά τοιχώματα, απ' όπου δεν μπορεί να δει τίποτα, και δεν του προσφέρετε τα κατάλληλα αντικείμενα για να παρατηρεί ή να πιάνει, ώστε να ικανοποιεί την περιέργειά του που αναπτύσσεται, τότε, όσο μικρό κι αν είναι, βαριέται. Η λύση είναι να του δίνετε ενδιαφέροντα παιχνίδια να αγγίζει (προσοχή, όμως, να είναι ασφαλή και κατάλληλα για την ηλικία του). Μπορείτε επίσης να κρεμάτε παιχνιδάκια πάνω από την κούνια ή το κρεβατάκι του, και πότε – πότε να το ανανεώνετε.
• Κλαψούρισμα. Στα είδη κλάματος προστίθεται – από τον τρίτο μήνα – και εκείνο που μοιάζει με κλαψούρισμα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί "κοινωνικό κλάμα", λες και το μωρό θέλει με αυτόν τον τρόπο να πει: "Αυτή τη στιγμή δεν είμαι πολύ ευχαριστημένο, ποιος θα μου κάνει συντροφιά;". Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι τα παιδιά που συμμετέχουν περισσότερο στην οικογενειακή ζωή, κλαίνε λιγότερο.
Για πόσον καιρό; Από τη γέννησή του μέχρι τις είκοσι πρώτες ημέρες, το νεογέννητο κλαίει 100 λεπτά περίπου την ημέρα. Από τότε και στο εξής, η ικανότητά του να αντιδρά στα γεγονότα, επομένως και να κλαίει, αυξάνεται και φτάνει στα 120-140 λεπτά την ημέρα, στους τρεις μήνες. Πρόκειται για τη χειρότερη εποχή. Αυτή την περίοδο, η αγκαλιά σας και μια γλυκιά κουβεντούλα το ηρεμούν και είναι το καλύτερο αντίδοτο στο κλάμα του. Πάντως, όλα τα μωράκια παρουσιάζουν πιο... αποδεκτές δόσεις κλάματος γύρω στις 90 ημέρες: 70 λεπτά.
Απαντήστε με χάδια
Υπάρχουν κάποιες κινήσεις μασάζ, οι οποίες μοιάζουν με χάδια και είναι πολύ χαλαρωτικές για το μωράκι σας:
• Χαϊδέψτε του αργά το προσωπάκι, περνώντας τα χέρια σας από την κορυφή του κεφαλιού μέχρι το πιγούνι.
• Με τους αντίχειρες, κάντε του μασάζ στο μέτωπο, ξεκινώντας από τη ρίζα της μυτούλας και με κατεύθυνση προς τους κροτάφους.
• Αγγίξτε ελαφρά τα μάγουλά του με κυκλικές κινήσεις και συνεχίστε έτσι μέχρι τα αυτάκια του.
• Με τους αντίχειρες, κάντε μασάζ στο πιγούνι και στο σαγόνι του, ανεβαίνοντας μέχρι τα αυτάκια του.
Για να ηρεμήσει
Τα δοκιμάσατε όλα, αλλά δεν καταφέρατε να ηρεμήσετε το μωράκι σας. Υπάρχουν ορισμένοι τρόποι που πραγματικά το ησυχάζουν και σταματούν το κλάμα του. Δοκιμάστε τους!
• Καρδιά με καρδιά. Ξαπλώστε και ακουμπήστε το μπρούμυτα επάνω στο στήθος σας. Ο χτύπος της δικής σας καρδιάς θα το καθησυχάσει και θα το βοηθήσει να χαλαρώσει.
• Το "μαγικό" μουρμουρητό. Για πολλά νεογέννητα, οι μονότονοι και συνεχείς ήχοι έχουν ένα ιδιαίτερα ηρεμιστικό αποτέλεσμα. Η μουσική, το μουρμουρητό του ανεμιστήρα της ηλεκτρικής σκούπας ή του σεσουάρ για τα μαλλιά, μπορεί να το ηρεμήσουν στη στιγμή.
• Μαζί στην κουνιστή πολυθρόνα. Πάρτε το αγκαλιά, τυλιχτείτε μαζί σε ένα μεγάλο σάλι και λικνιστείτε στην κουνιστή πολυθρόνα. Ο συνδυασμός επαφή – λίκνισμα είναι χαλαρωτικός.
