Οι μυκητιασικές λοιμώξεις δέρματος στα παιδιά
Οι μυκητιασικές λοιμώξεις του δέρματος απαντώνται συχνά σε ενήλικες και παιδιά ανεξαρτήτως από το ανοσολογικό υπόβαθρο του ατόμου που προσβάλλουν. Οι κυριότερες από αυτές στη χώρα μας είναι οι δερματοφυτίες, η ποικιλόχρους πιτυρίαση από τα είδη Malassezia, και οι λοιμώξεις απο candida.
Tα δερματόφυτα αποτελούν τους συχνότερους μύκητες που μολύνουν τον άνθρωπο και μορφολογικά σχηματίζουν υφές και μολυσματικά κυστίδια (κονίδια) στη μικροσκόπηση. Πρόκειται για οργανισμούς που τρέφονται με την κερατίνη και για αυτό το λόγο προσβάλλουν ιδιαίτερα πλούσιες σε κερατίνη περιοχές του ανθρώπου όπως τα νύχια, οι τρίχες και η επιδερμίδα.
Ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης τα δερματόφυτα διακρίνονται σε ανθρωπόφιλα, ζωόφιλα και γεώφιλα και ανάλογα με τον τύπο των σπόρων που σχηματίζουν διακρίνονται σε επιδερμόφυτα τριχόφυτα και μικρόσπορα.
Η περιοχή εντόπισης των δερματοφύτων χαρακτηρίζεται απο συγκεκριμενους τύπους και αποτελεί έναν επιπλέον τρόπο ταξινόμησής τους.
Η δερματοφυτία του τριχωτού της κεφαλής παρατηρείται σε παιδιά ηλικίας 3-9 χρονών και στην περιοχή της Ελλάδας σε ποσοστό 85% προκαλείται από τον μύκητα Μ.canis.
Ανάλογα με την προσβολή ή μη του στελέχους της τρίχας στην κεφαλή , οι δερματοφυτίες διακρίνονται σε ενδοτριχικού, εξωτριχικού (υπεύθυνες για επιδημίες) και τύπου άχωρα προσβολές. Ακόμα, διακρίνονται σε επιπολής ή εν τω βάθει φλεγμονώδεις ανάλογα με τη βαρύτητα της φλεγμονής. Η διαφορική διάγνωση θα πρέπει να γίνει κυρίως απο την σμηγματορροική δερματίτιδα, την ψωρίαση, τη γυροειδή αλωπεκία, την τριχοτιλλομανία και τη μικροβιακή θυλακίτιδα του τριχωτού της κεφαλής.
Η μυκητίαση του προσώπου έχει χαρακτηριστική δακτυλιοειδή μορφή με απολέπιση και πιο συχνά προκαλείται από το μύκητα T. tonsurans. Η μυκητίαση του κορμού έχει εικόνα παρόμοια με τη λοίμωξη στο πρόσωπο και θα πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση από το νομισματοειδές έκζεμα, την ψωρίαση, τη ροδόχρου πιτυρίαση και το δακτυλιοειδές κοκκίωμα.
Στον κορμό και ιδιαίτερα στη ράχη παρατηρείται συχνά μυκητιασική λοίμωξη από τον ζυμομύκητα του γένους Malassezia, ο οποίος αποτελεί μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος. Η εκδήλωση της λοίμωξης περιλαμβάνει πολλαπλές λευκωπές κηλίδες διαφορετικού μεγέθους.
Η μυκητίαση του ποδός ευνοείται απο τις τοπικές συνθήκες της περιοχής καθώς και απο τις ατομικές προτιμήσεις (κολυμβητήριο/γυμναστήριο). Προσβάλλεται κυρίως το 4ο-5ο μεσοδακτύλιο διάστημα και θα πρέπει να διαφοροδιαγνωσθεί απο τη μικροβιακή δερματίτιδα και το δυσιδρωσικό έκζεμα της περιοχής.
Η καντιντίαση η οποία προκαλείται στο μεγαλύτερο ποσοστό από τον συμβιοτικό μύκητα C. albicans μπορεί να έχει διάφορες κλινικές εκδηλώσεις προσβάλλοντας τους βλεννογόνους του στόματος, τα νύχια και την περιγεννητική περιοχή.
Ιδιαίτερη ευαισθησία παρουσιάζουν άτομα με ανοσολογικό έλλειμμα, ενδοκρινοπάθεια και συχνή χρήση αντιβιοτικών. Τέλος, η μυκητίαση των νυχιών παρατηρείται μόλις στο 0.3% των παιδιών (ηλικίας 4-10 χρ) και ενοχοποιούνται παράγοντες όπως ο τραυματισμός, ο ιδρώτας, η ζέστη και η υγρασία.
Τα δερματόφυτα είναι υπεύθυνα σε ποσοστό 95% ,ενώ τα νύχια των ποδιών μολύνονται συχνότερα από τα χέρια λόγω της αργής ανάπτυξης τους. Η κλινική εκδήλωση της ονυχομυκητίασης εξαρτάται από το σημείο προσβολής της ονυχαίας πλάκας και η διαφοροδιάγνωση πρέπει να γίνει από την ονυχοδυστροφία, την ψωρίαση νυχιών και τον ομαλό λειχήνα.
Η έγκυρη διάγνωση των επιπολής μυκητιάσεων είναι σημαντική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τους και περιλαμβάνει την ορθή λήψη υλικού για άμεση μικροσκόπηση και την καλλιέργεια στα κατάλληλα θρεπτικά μέσα.
Η θεραπεία είναι τοπική για τις εντοπισμένες λοιμώξεις στο πρόσωπο, το σώμα και τις μηροβουβωνικές πτυχές. Απαιτείται, όμως, συστηματική αγωγή για τις λοιμώξεις στο τριχωτό της κεφαλής, τα νύχια, τις εκτεταμένες βλάβες σώματος καθώς και σε άτομα με ανοσοκαταστολή. Η ταυτοποίηση των μυκήτων είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους και το μήκος και είδος της θεραπείας θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία του ασθενή και τα εργαστηριακά ευρήματα.
Αλέξης Αλεξόπουλος MD, MRCPCH,
Παιδίατρος - Παιδοδερματολόγος
Εξειδικευμένος στην Παιδιατρική Δερματολογία στο
"Great Ormond St. Hospital For Sick Children" Λονδίνο
www.child-derma.gr
Οι μυκητιασικές λοιμώξεις του δέρματος απαντώνται συχνά σε ενήλικες και παιδιά ανεξαρτήτως από το ανοσολογικό υπόβαθρο του ατόμου που προσβάλλουν. Οι κυριότερες από αυτές στη χώρα μας είναι οι δερματοφυτίες, η ποικιλόχρους πιτυρίαση από τα είδη Malassezia, και οι λοιμώξεις απο candida.
Tα δερματόφυτα αποτελούν τους συχνότερους μύκητες που μολύνουν τον άνθρωπο και μορφολογικά σχηματίζουν υφές και μολυσματικά κυστίδια (κονίδια) στη μικροσκόπηση. Πρόκειται για οργανισμούς που τρέφονται με την κερατίνη και για αυτό το λόγο προσβάλλουν ιδιαίτερα πλούσιες σε κερατίνη περιοχές του ανθρώπου όπως τα νύχια, οι τρίχες και η επιδερμίδα.
Ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης τα δερματόφυτα διακρίνονται σε ανθρωπόφιλα, ζωόφιλα και γεώφιλα και ανάλογα με τον τύπο των σπόρων που σχηματίζουν διακρίνονται σε επιδερμόφυτα τριχόφυτα και μικρόσπορα.
Η περιοχή εντόπισης των δερματοφύτων χαρακτηρίζεται απο συγκεκριμενους τύπους και αποτελεί έναν επιπλέον τρόπο ταξινόμησής τους.
Η δερματοφυτία του τριχωτού της κεφαλής παρατηρείται σε παιδιά ηλικίας 3-9 χρονών και στην περιοχή της Ελλάδας σε ποσοστό 85% προκαλείται από τον μύκητα Μ.canis.
Ανάλογα με την προσβολή ή μη του στελέχους της τρίχας στην κεφαλή , οι δερματοφυτίες διακρίνονται σε ενδοτριχικού, εξωτριχικού (υπεύθυνες για επιδημίες) και τύπου άχωρα προσβολές. Ακόμα, διακρίνονται σε επιπολής ή εν τω βάθει φλεγμονώδεις ανάλογα με τη βαρύτητα της φλεγμονής. Η διαφορική διάγνωση θα πρέπει να γίνει κυρίως απο την σμηγματορροική δερματίτιδα, την ψωρίαση, τη γυροειδή αλωπεκία, την τριχοτιλλομανία και τη μικροβιακή θυλακίτιδα του τριχωτού της κεφαλής.
Η μυκητίαση του προσώπου έχει χαρακτηριστική δακτυλιοειδή μορφή με απολέπιση και πιο συχνά προκαλείται από το μύκητα T. tonsurans. Η μυκητίαση του κορμού έχει εικόνα παρόμοια με τη λοίμωξη στο πρόσωπο και θα πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση από το νομισματοειδές έκζεμα, την ψωρίαση, τη ροδόχρου πιτυρίαση και το δακτυλιοειδές κοκκίωμα.
Στον κορμό και ιδιαίτερα στη ράχη παρατηρείται συχνά μυκητιασική λοίμωξη από τον ζυμομύκητα του γένους Malassezia, ο οποίος αποτελεί μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος. Η εκδήλωση της λοίμωξης περιλαμβάνει πολλαπλές λευκωπές κηλίδες διαφορετικού μεγέθους.
Η μυκητίαση του ποδός ευνοείται απο τις τοπικές συνθήκες της περιοχής καθώς και απο τις ατομικές προτιμήσεις (κολυμβητήριο/γυμναστήριο). Προσβάλλεται κυρίως το 4ο-5ο μεσοδακτύλιο διάστημα και θα πρέπει να διαφοροδιαγνωσθεί απο τη μικροβιακή δερματίτιδα και το δυσιδρωσικό έκζεμα της περιοχής.
Η καντιντίαση η οποία προκαλείται στο μεγαλύτερο ποσοστό από τον συμβιοτικό μύκητα C. albicans μπορεί να έχει διάφορες κλινικές εκδηλώσεις προσβάλλοντας τους βλεννογόνους του στόματος, τα νύχια και την περιγεννητική περιοχή.
Ιδιαίτερη ευαισθησία παρουσιάζουν άτομα με ανοσολογικό έλλειμμα, ενδοκρινοπάθεια και συχνή χρήση αντιβιοτικών. Τέλος, η μυκητίαση των νυχιών παρατηρείται μόλις στο 0.3% των παιδιών (ηλικίας 4-10 χρ) και ενοχοποιούνται παράγοντες όπως ο τραυματισμός, ο ιδρώτας, η ζέστη και η υγρασία.
Τα δερματόφυτα είναι υπεύθυνα σε ποσοστό 95% ,ενώ τα νύχια των ποδιών μολύνονται συχνότερα από τα χέρια λόγω της αργής ανάπτυξης τους. Η κλινική εκδήλωση της ονυχομυκητίασης εξαρτάται από το σημείο προσβολής της ονυχαίας πλάκας και η διαφοροδιάγνωση πρέπει να γίνει από την ονυχοδυστροφία, την ψωρίαση νυχιών και τον ομαλό λειχήνα.
Η έγκυρη διάγνωση των επιπολής μυκητιάσεων είναι σημαντική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τους και περιλαμβάνει την ορθή λήψη υλικού για άμεση μικροσκόπηση και την καλλιέργεια στα κατάλληλα θρεπτικά μέσα.
Η θεραπεία είναι τοπική για τις εντοπισμένες λοιμώξεις στο πρόσωπο, το σώμα και τις μηροβουβωνικές πτυχές. Απαιτείται, όμως, συστηματική αγωγή για τις λοιμώξεις στο τριχωτό της κεφαλής, τα νύχια, τις εκτεταμένες βλάβες σώματος καθώς και σε άτομα με ανοσοκαταστολή. Η ταυτοποίηση των μυκήτων είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους και το μήκος και είδος της θεραπείας θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία του ασθενή και τα εργαστηριακά ευρήματα.
Αλέξης Αλεξόπουλος MD, MRCPCH,
Παιδίατρος - Παιδοδερματολόγος
Εξειδικευμένος στην Παιδιατρική Δερματολογία στο
"Great Ormond St. Hospital For Sick Children" Λονδίνο
www.child-derma.gr
