Νεογνικός ίκτερος: Τι πρέπει να γνωρίζουμε;
Ο Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP, Παιδίατρος, Πιστοποιημένος από την Αμερικανική Ακαδημία της Παιδιατρικής, εξηγεί στο Υγείαonline.gr, τι είναι ο νεογνικός ίκτερος και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Συγχαρητήρια για την γέννηση του μικρού σας!
Παρακάτω θα βρείτε τα βασικά που πρέπει να γνωρίζετε για τον νεογνικό ίκτερο. Ασφαλώς και δεν καλύπτονται όλες οι περιπτώσεις, καθώς υπάρχει μια μακρά λίστα αιτιών του ίκτερου.
Για να είστε βέβαιοι πως το μωρό σας είναι ασφαλές και υγιές κατά την πρώτη εβδομάδα της ζωής του, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής προτείνει:
1. Να διαλέξετε έναν παιδίατρο με τον οποίον να νιώθετε πως συνεννοείστε καλά.
2. Να ελεγθεί το μωρό σας για ίκτερο πριν φύγετε απο το μαιευτήριο.
3. Αν θηλάζετε, βεβαιωθείτε πως έχετε όλη την βοήθεια και εκπαίδευση που χρειάζεστε.
4. Κανονίστε να δείτε τον παιδίατρό σας εντός 3-5 ημέρών. Αν βγήκατε απο το νοσοκομείο πριν την 3η ημέρα μετά τον τοκετό, τότε πρέπει να επισκεφτείτε τον παιδίατρό σας (ή την μαία σας) εντός 2 ημερών απο την έξοδό σας.
Τι είναι ο ίκτερος;
Ίκτερος είναι το κίτρινο χρώμα του δέρματος που βλέπουμε σε πολλά νεογέννητα. Ειδικά στην Ελλάδα και κάποια άλλα μέρη του κόσμου, είναι ακόμα πιο συχνός. Η κίτρινη χροιά εμφανίζεται όταν μια ουσία στο σώμα μας (χολερυθρίνη) αυξάνεται πολύ.
Γιατί τα νεογέννητα παθαίνουν ίκτερο;
Όλοι οι άνθρωποι έχουν χολερυθρίνη στο αίμα τους, και αυτή απομακρύνεται απο το ήπαρ. Πριν τον τοκετό, είναι το ήπαρ της μαμάς που κάνει κυρίως την δουλειά για το μωρό - μετά την γέννα όμως, το ήπαρ του μωρού θέλει χρόνο μέχρι να είναι ικανό να απομακρύνει απο μόνο του την χολερυθρίνη.
Πως μπορώ να καταλάβω αν το παιδί μου έχει ίκτερο;
Η κίτρινη χροιά του δέρματος είναι καλύτερα ορατή στο φως της ημέρας. Ο ίκτερος συνήθως εμφανίζεται πρώτα στο κεφάλι, και κατεβαίνει προς τα πόδια. Επίσης μπορεί να δείτε το άσπρο των ματιών του μωρού σας να κιτρινίζει.
Μπορεί ο ίκτερος να βλάψει το παιδί μου;
Τα περισσότερα μωρά έχουν ήπιο ή μέτριο ίκτερο ο οποίος δεν προκαλεί βλάβες. Σε λίγες περιπτώσεις η χολερυθρίνη μπορεί να αυξηθεί τόσο πολύ που μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη. Για τον λόγο αυτό όλα τα νεογνά πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά για ίκτερο, και αν χρειάζεται, να αντιμετωπίζονται.
Πως πρέπει να ελεγχθεί το μωρό μου για ίκτερο;
Αν το μωρό σας έχει ίκτερο τις πρώτες λίγες μέρες της ζωής ο παιδίατρός σας θα ζητήσει μια μέτρηση χολερυθρίνης στο αίμα. Επειδή η αξιολόγηση του ίκτερου απο την εμφάνιση και μόνο μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και ανακριβής, οι περισσότεροι ειδικοί προτείνουν να γίνεται μέτρηση εφόσον υπάρχει υποψία. Πάντα γίνεται μέτρηση της χολερυθρίνης εφόσον ο ίκτερος εμφανιστεί τις πρώτες 24 ώρες της ζωής του μωρού σας. Κατά τα άλλα, ο παιδίατρός σας θα συνυπολογίσει την ηλικία του νεογνού, αλλά και τις προηγούμενες τιμές της χολερυθρίνης για να αποφασίσει αν χρειάζεται επανέλεγχο ή όχι.
Επηρεάζει ο θηλασμός τον ίκτερο;
Ο ίκτερος είναι συχνότερος σε βρέφη που θηλάζουν, παρά σε όσα λαμβάνουν φόρμουλα, αλλά αυτό συμβαίνει κυρίως σε βρέφη που δεν θηλάζουν αρκετά. Εάν θηλάζετε θα πρέπει να ταΐζετε το μωρό σας τουλάχιστον 8-12 φορές την ημέρα για τις πρώτες λίγες ημέρες. Αυτό θα βοηθήσει να παραχθεί αρκετό γάλα ώστε να διατηρήσετε την χολερυθρίνη του μωρού σας σε χαμηλά επίπεδα. Αν έχετε δυσκολία με τον θηλασμό αναζητήστε επαγγελματική συμβουλή – μην ξεχνάτε πως ο μητρικός θηλασμός είναι ο ιδανικός τρόπος θρέψης ενός βρέφους και ο ίκτερος δεν αποτελεί λόγο διακοπής του! Μιλήστε με τον παιδίατρό σας πριν αποφασίσετε οτι «δεν έχετε αρκετό γάλα και πρέπει να δώσετε συμπλήρωμα».
Ποια μωρά πρέπει να προσέχουμε περισσότερο;
Κάποια νεογέννητα ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για ίκτερο και πρέπει να ελέγχονται στενότερα, και νωρίτερα.
Ο παιδίατρός σας θα σας κατευθύνει:
• υψηλή χολερυθρίνη πριν την έξοδο
• πρόωρα βρέφη (τουλάχιστον 2 εβδομάδες πρόωρα)
• δυσκολίες στον θηλασμό
• τραυματισμός κατά τον τοκετό ή την γέννα
• συγγενής πρώτου βαθμού με ίκτερο που χρειάστηκε φωτοθεραπεία
Πότε να καλέσω τον γιατρό;
Καλέστε τον παιδίατρό σας αν:
• το δέρμα του μωρού σας γίνει ακόμα πιο κίτρινο
• τα άκρα ή η κοιλιά του μωρού σας είναι κίτρινα
• το άσπρο των ματιών του μωρού είναι κίτρινο
• το μωρό σας έχει ίκτερο και δυσκολεύεστε να το ξυπνήσετε, ή είναι πολύ ανήσυχο, ή δεν τρώει αρκετά
Πως προλαμβάνεται ο βλαβερός ίκτερος;
Οι περισσότερες περιπτώσεις ίκτερου δεν χρειάζονται αντιμετώπιση. Αν χρειαστεί, το μωρό τοποθετείται κάτω απο ειδικά φώτα (φωτοθεραπεία) χωρίς ρούχα – η θεραπεία ξεκινά πάντα σε ποσότητες χολερυθρίνης ΠΟΛΥ χαμηλότερες απο εκείνες που μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλική βλάβη.
Μην τοποθετείτε το μωρό σας στον ήλιο για να μειώσετε τον ίκτερο. Για να είναι αποτελεσματική η... ηλιοθεραπεία, θα πρέπει το μωρό να είναι εντελώς γυμνό, πράγμα όχι ασφαλές στην μη ελεγχόμενη θερμοκρασία του σπιτιού σας. Επιπλέον, τα νεογέννητα δεν πρέπει ποτέ να εκτίθενται απευθείας στο φως του ήλιου λόγω του κινδύνου εγκαύματος.
Πότε φεύγει ο ίκτερος;
Σε θηλάζοντα βρέφη ο ίκτερος μπορεί να κρατήσει 2-3 εβδομάδες ή και περισσότερο. Σε βρέφη που λαμβάνουν φόρμουλα, συνήθως εξαφανίζεται εντός 2 εβδομάδων. Αν το μωρό σας έχει ίκτερο για περισσότερο απο 3 εβδομάδες, ζητήστε την συμβουλή του παιδιάτρου σας.
Πηγή: AAP leaflet on jaundice, updated in 2010, Nelson’s Pediatrics, 19th edition
Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP
Παιδίατρος
Πιστοποιημένος από την Αμερικανική Ακαδημία της Παιδιατρικής
www.renierispediatrics.gr
Επιμέλεια άρθρου υγείας: Συντακτική Ομάδα Υγείαonline
Ο Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP, Παιδίατρος, Πιστοποιημένος από την Αμερικανική Ακαδημία της Παιδιατρικής, εξηγεί στο Υγείαonline.gr, τι είναι ο νεογνικός ίκτερος και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Συγχαρητήρια για την γέννηση του μικρού σας!
Παρακάτω θα βρείτε τα βασικά που πρέπει να γνωρίζετε για τον νεογνικό ίκτερο. Ασφαλώς και δεν καλύπτονται όλες οι περιπτώσεις, καθώς υπάρχει μια μακρά λίστα αιτιών του ίκτερου.
Για να είστε βέβαιοι πως το μωρό σας είναι ασφαλές και υγιές κατά την πρώτη εβδομάδα της ζωής του, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής προτείνει:
1. Να διαλέξετε έναν παιδίατρο με τον οποίον να νιώθετε πως συνεννοείστε καλά.
2. Να ελεγθεί το μωρό σας για ίκτερο πριν φύγετε απο το μαιευτήριο.
3. Αν θηλάζετε, βεβαιωθείτε πως έχετε όλη την βοήθεια και εκπαίδευση που χρειάζεστε.
4. Κανονίστε να δείτε τον παιδίατρό σας εντός 3-5 ημέρών. Αν βγήκατε απο το νοσοκομείο πριν την 3η ημέρα μετά τον τοκετό, τότε πρέπει να επισκεφτείτε τον παιδίατρό σας (ή την μαία σας) εντός 2 ημερών απο την έξοδό σας.
Τι είναι ο ίκτερος;
Ίκτερος είναι το κίτρινο χρώμα του δέρματος που βλέπουμε σε πολλά νεογέννητα. Ειδικά στην Ελλάδα και κάποια άλλα μέρη του κόσμου, είναι ακόμα πιο συχνός. Η κίτρινη χροιά εμφανίζεται όταν μια ουσία στο σώμα μας (χολερυθρίνη) αυξάνεται πολύ.
Γιατί τα νεογέννητα παθαίνουν ίκτερο;
Όλοι οι άνθρωποι έχουν χολερυθρίνη στο αίμα τους, και αυτή απομακρύνεται απο το ήπαρ. Πριν τον τοκετό, είναι το ήπαρ της μαμάς που κάνει κυρίως την δουλειά για το μωρό - μετά την γέννα όμως, το ήπαρ του μωρού θέλει χρόνο μέχρι να είναι ικανό να απομακρύνει απο μόνο του την χολερυθρίνη.
Πως μπορώ να καταλάβω αν το παιδί μου έχει ίκτερο;
Η κίτρινη χροιά του δέρματος είναι καλύτερα ορατή στο φως της ημέρας. Ο ίκτερος συνήθως εμφανίζεται πρώτα στο κεφάλι, και κατεβαίνει προς τα πόδια. Επίσης μπορεί να δείτε το άσπρο των ματιών του μωρού σας να κιτρινίζει.
Μπορεί ο ίκτερος να βλάψει το παιδί μου;
Τα περισσότερα μωρά έχουν ήπιο ή μέτριο ίκτερο ο οποίος δεν προκαλεί βλάβες. Σε λίγες περιπτώσεις η χολερυθρίνη μπορεί να αυξηθεί τόσο πολύ που μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη. Για τον λόγο αυτό όλα τα νεογνά πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά για ίκτερο, και αν χρειάζεται, να αντιμετωπίζονται.
Πως πρέπει να ελεγχθεί το μωρό μου για ίκτερο;
Αν το μωρό σας έχει ίκτερο τις πρώτες λίγες μέρες της ζωής ο παιδίατρός σας θα ζητήσει μια μέτρηση χολερυθρίνης στο αίμα. Επειδή η αξιολόγηση του ίκτερου απο την εμφάνιση και μόνο μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και ανακριβής, οι περισσότεροι ειδικοί προτείνουν να γίνεται μέτρηση εφόσον υπάρχει υποψία. Πάντα γίνεται μέτρηση της χολερυθρίνης εφόσον ο ίκτερος εμφανιστεί τις πρώτες 24 ώρες της ζωής του μωρού σας. Κατά τα άλλα, ο παιδίατρός σας θα συνυπολογίσει την ηλικία του νεογνού, αλλά και τις προηγούμενες τιμές της χολερυθρίνης για να αποφασίσει αν χρειάζεται επανέλεγχο ή όχι.
Επηρεάζει ο θηλασμός τον ίκτερο;
Ο ίκτερος είναι συχνότερος σε βρέφη που θηλάζουν, παρά σε όσα λαμβάνουν φόρμουλα, αλλά αυτό συμβαίνει κυρίως σε βρέφη που δεν θηλάζουν αρκετά. Εάν θηλάζετε θα πρέπει να ταΐζετε το μωρό σας τουλάχιστον 8-12 φορές την ημέρα για τις πρώτες λίγες ημέρες. Αυτό θα βοηθήσει να παραχθεί αρκετό γάλα ώστε να διατηρήσετε την χολερυθρίνη του μωρού σας σε χαμηλά επίπεδα. Αν έχετε δυσκολία με τον θηλασμό αναζητήστε επαγγελματική συμβουλή – μην ξεχνάτε πως ο μητρικός θηλασμός είναι ο ιδανικός τρόπος θρέψης ενός βρέφους και ο ίκτερος δεν αποτελεί λόγο διακοπής του! Μιλήστε με τον παιδίατρό σας πριν αποφασίσετε οτι «δεν έχετε αρκετό γάλα και πρέπει να δώσετε συμπλήρωμα».
Ποια μωρά πρέπει να προσέχουμε περισσότερο;
Κάποια νεογέννητα ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για ίκτερο και πρέπει να ελέγχονται στενότερα, και νωρίτερα.
Ο παιδίατρός σας θα σας κατευθύνει:
• υψηλή χολερυθρίνη πριν την έξοδο
• πρόωρα βρέφη (τουλάχιστον 2 εβδομάδες πρόωρα)
• δυσκολίες στον θηλασμό
• τραυματισμός κατά τον τοκετό ή την γέννα
• συγγενής πρώτου βαθμού με ίκτερο που χρειάστηκε φωτοθεραπεία
Πότε να καλέσω τον γιατρό;
Καλέστε τον παιδίατρό σας αν:
• το δέρμα του μωρού σας γίνει ακόμα πιο κίτρινο
• τα άκρα ή η κοιλιά του μωρού σας είναι κίτρινα
• το άσπρο των ματιών του μωρού είναι κίτρινο
• το μωρό σας έχει ίκτερο και δυσκολεύεστε να το ξυπνήσετε, ή είναι πολύ ανήσυχο, ή δεν τρώει αρκετά
Πως προλαμβάνεται ο βλαβερός ίκτερος;
Οι περισσότερες περιπτώσεις ίκτερου δεν χρειάζονται αντιμετώπιση. Αν χρειαστεί, το μωρό τοποθετείται κάτω απο ειδικά φώτα (φωτοθεραπεία) χωρίς ρούχα – η θεραπεία ξεκινά πάντα σε ποσότητες χολερυθρίνης ΠΟΛΥ χαμηλότερες απο εκείνες που μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλική βλάβη.
Μην τοποθετείτε το μωρό σας στον ήλιο για να μειώσετε τον ίκτερο. Για να είναι αποτελεσματική η... ηλιοθεραπεία, θα πρέπει το μωρό να είναι εντελώς γυμνό, πράγμα όχι ασφαλές στην μη ελεγχόμενη θερμοκρασία του σπιτιού σας. Επιπλέον, τα νεογέννητα δεν πρέπει ποτέ να εκτίθενται απευθείας στο φως του ήλιου λόγω του κινδύνου εγκαύματος.
Πότε φεύγει ο ίκτερος;
Σε θηλάζοντα βρέφη ο ίκτερος μπορεί να κρατήσει 2-3 εβδομάδες ή και περισσότερο. Σε βρέφη που λαμβάνουν φόρμουλα, συνήθως εξαφανίζεται εντός 2 εβδομάδων. Αν το μωρό σας έχει ίκτερο για περισσότερο απο 3 εβδομάδες, ζητήστε την συμβουλή του παιδιάτρου σας.
Πηγή: AAP leaflet on jaundice, updated in 2010, Nelson’s Pediatrics, 19th edition
Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP
Παιδίατρος
Πιστοποιημένος από την Αμερικανική Ακαδημία της Παιδιατρικής
www.renierispediatrics.gr
Επιμέλεια άρθρου υγείας: Συντακτική Ομάδα Υγείαonline
