Τα σημάδια δυσλεξίας στην ηλικία 5 έως 7 ετών είναι τα ακόλουθα:
* Πρώιμα προβλήματα λόγου-δυσκολίες στο να προφέρει το παιδί τις λέξεις σωστά καθώς και να βάλει τις λέξεις στη σωστή σειρά.
* Η εκμάθηση και η απομνημόνευση ομοιοκαταληξίας μπορεί να είναι δύσκολη. Επίσης, η αναγνώριση παρόμοιων λέξεων, όπως 'κάτι' και 'μάτι', μπορεί ν΄αποτελέσει πρόβλημα.
* Δυσκολία στο ν΄ακούει και να ξεχωρίζει διαφορετικούς ήχους, όπως 'μπ, π, β,φ,δ'.
* Πρώιμα μαθησιακά προβλήματα - έλλειψη προσοχής όταν του μιλούν - έλλειψη ενδιαφέροντος στο ν΄ακούει ιστορίες και αποτυχία στο να καταλαβαίνει τις επεξηγήσεις όταν του δίνονται.
* Έλλειψη προόδου στην ανάγνωση, γραφή και ορθογραφία, η οποία έρχεται σ΄αντίθεση με τις δημιουργηθείσες προσδοκίες της κανονικής ανάπτυξης σε άλλους τομείς.
* Αν και είναι έξυπνοι σε πολλούς τομείς, βρίσκουν ακατανόητο το γεγονός ότι οι λέξεις μπορούν να διαβαστούν μόνο μ΄έναν τρόπο.
* Φτωχός κινητικός έλεγχος - δυσκολία όταν χρησιμοποιούν ψαλίδι και κρατούν ένα μολύβι, και προσπαθούν να χρωματίσουν μέσα σε καθορισμένο πλαίσιο.
* Συχνά παρουσιάζουν καθρεπτικό γράψιμο καθώς και δυσκολία στο να σχηματίσουν γράμματα και να τα γράψουν βάσει μιας λογικής αλληλοδιαδοχικής σειράς. Συνεχές μπλέξιμο με τα γράμματα 'β,θ,δ,π,μπ, μ,ν,ο,α,σ,ζ'.
* Δυσκολία διαχωρισμού αριστερής και δεξιάς πλευράς του σώματος.
* Δυσκολία στο ν΄αποφασίσουν ποιο χέρι να χρησιμοποιήσουν όταν τρώνε, ζωγραφίζουν, παίζουν, πετούν την μπάλα, κλπ.
* Αδεξιότητα κίνησης και έλλειψη επιδεξιότητας σε κινήσεις των χεριών (ζωγραφική η αντιγραφή σχεδίων).
* Δυσκολία στο να θυμούνται οδηγίες, π.χ. 'Πήγαινε επάνω και φέρε μου το μπλέ μου πουλόβερ μαζί μ΄ένα βιβλίο που βρίσκεται πάνω στο συρτάρι στο υπνοδωμάτιο'.
* Δυσκολία στο να γνωρίζουν την ώρα και την ακολουθία των ημερησίων γεγονότων. Καθώς επίσης και προσωπικές τους λεπτομέρειες, όπως τα γενέθλιά τους και η διεύθυνση του σπιτιού τους.
* Δυσκολία στο να μετράνε, να χρησιμοποιούν συχνά τα δάχτυλά τους ή ξυλαράκια.
* Δυσκολία στο να παίζουν παιχνίδια ακολουθίας και ταιριάσματος.
* Δυσκολία στο να δένουν τα κορδόνια τους, να κουμπώνουν τα κουμπιά τους, το φερμουάρ και με τον τρόπο που φοράνε τα ρούχα τους.
* Εκνευρισμός και σημάδια ματαίωσης στο σπίτι και στο σχολείο χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο.
* Ονειροπόληση και βύθισμα στις σκέψεις τους στο σπίτι και στην τάξη. Απροθυμία στο σχολείο.
Πώς βοηθά η οικογένεια το δυσλεκτικό παιδί ηλικίας 5-7 ετών
# Μιλάτε στα παιδιά συχνά, εξηγήστε τους προσεχτικά και ακούστε με μεγάλη φροντίδα και προσοχή τις απαντήσεις τους, διορθώνοντάς τους προσεχτικά αλλά όχι πολύ συχνά.
# Αν η ομιλία έχει αργήσει ν΄αναπτυχθεί, ή αν υπάρχουν δυσκολίες σε σχέση με την σωστή σειρά των λέξεων στην πρόταση, έλλειψη κατανόησης, ή γενική ανωριμότητα στην ομιλία, αναζητείστε την βοήθεια του Παθολόγου Λόγου και Ομιλίας.
# Αν οι ικανότητες της γλωσσικής ανάπτυξης αναπτύσσονται αργά, προχωρήστε σε μια εξέταση όρασης και ακοής.
# Να τους διαβάζετε συχνά και εντατικά. Μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος ώσπου ν΄ακούσουν και ν΄ακολουθήσουν την ιστορία. Αρχίστε με απλές επαναληπτικές ιστορίες και στη συνέχεια ενώστε δύο-τρείς μαζί. Ιστορίες από κασσέτες ενθουσιάζουν τα παιδιά και παράλληλα προσφέρουν σημαντική βοήθεια. Δημιουργήστε τις δικές σας αστείες ιστορίες.
# Τραγουδήστε τραγούδια μαζί τους. Διαβάστε και πείτε ποιήματα, αινίγματα, σπαζοκεφαλιές.
# Ενθαρρύνετέ τους να ζωγραφίζουν και αναπτύξτε σταδιακά τη ζωγραφική τους σε σκιτσάρισμα και γράψιμο. Ενθαρρύνετέ τους να γράφουν από τ΄αριστερά προς τα δεξιά και να σχηματίζουν σωστά τα γράμματά τους, το οποίο σημαίνει ν΄αρχίζουν όλα τα γράμματά τους από το πάνω μέρος του γράμματος εκτός από το 'β' το οποίο αρχίζει από τη μέση.
# Βοηθήστε τους ν΄αναγνωρίζουν το όνομά τους γραμμένο. Ενθαρρύνετέ τους να χρησιμοποιούν τα μικρά γράμματα και όχι τα κεφαλαία. Διδάξτε τους να λένε και να γράφουν σωστά τη διεύθυνσή τους.
# Διδάξτε τους ήχους των γραμμάτων (όχι τα ονόματα των γραμμάτων) και συνδυάστε τους με τα σύμβολά τους. Τα μικρά γράμματα θα πρέπει να διδαχτούν πρώτα και στη συνέχει τα κεφαλαία. Δηλαδή, για παράδειγμα, ο ήχος /α/ (όπως στη λέξη γάτα) θα πρέπει να συσχετιστεί με το α και το Α.
# Αρχίστε να μετράτε μαζί τους διάφορα πράγματα και να τα βάζετε σε ζεύγη και ομάδες. Κάντε μια συλλογή από όμοια ή παρόμοια πράγματα και μια από διαφορετικά. Διδάξτε τους αριθμούς μέσα από το μέτρημα χρησιμοποιώντας καθημερινά αντικείμενα, όπως φλυτζάνια, κουτάλια κ.λ.π. Δείξτε τους πώς να γράφουν σωστά τους αριθμούς και ενθαρρύνετέ τους να τους αναγνωρίζουν στις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ. αριθμοί σπιτιών στις διευθύνσεις, τιμές προϊόντων, ώρα, κ.λπ.
# Δώστε έμφαση στην αλληλουχία καθώς και στο άκουσμα των αριθμών, π.χ. είκοσι-τρία, τονίζοντας ότι το 2 γράφεται πρώτο και ακολουθείται από το 3.
# Βοηθήστε τους μιλώντας για τις ημέρες της εβδομάδας και συνδυάστε τις με τις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ. Δευτέρα – αγγλικά, Τρίτη – παιχνίδι στον κήπο κ.λπ. Συνεχίστε με τους μήνες του έτους, τις εποχές, τα γενέλθια, τη γιορτή τους και τις εθνικές εορτές, τονίζοντας την αλληλουχία του χρόνου.
# Αρχίστε να δουλεύεται την αναγνώριση της αριστερής από την δεξιά πλευρά του σώματος.
# Χρησιμοποιείστε τραγούδια και αινίγματα για να τους προσεγγίσετε. Βάλτε τους να βάλουν τα παπούτσια τους λέγοντας το πόδι που φοράνε τη φορά (δεξί-αριστερό). Βάζετέ τους να στρώνουν το τραπέζι, δίνοντας έμφαση στο ότι το μαχαίρι πηγαίνει δεξιά και το πηρούνι αριστερά.
# Δείξτε τους καθαρά τη σημασία που έχει να φορούν τα ρούχα τους με τη σειρά και μάθετέ τους να κουμπώνουν κουμπιά και γραβάτες. Στην αρχή διαλέξτε και δώστε τους απλά ρούχα ώσπου ν΄αρχίσουν ν΄αναπτύσσουν σταδιακά τις δεξιότητες αυτές.
# Παίξτε παιχνίδια μαζί τους με τη μπάλα, επιτραπέζια, παιχνίδια που να ταιριάζουν πράγματα και να τα τοποθετούν με τη σειρά. Δείξτε τους την ικανοποίηση σας όταν παίζουν σωστά και δείχνουν ότι μαθαίνουν.
Τα παζλ είναι βοηθητικά ώστε να καταλάβουν διάφορες εικόνες και ν΄αναπτύξουν τις ιδέες τους.
* Πρώιμα προβλήματα λόγου-δυσκολίες στο να προφέρει το παιδί τις λέξεις σωστά καθώς και να βάλει τις λέξεις στη σωστή σειρά.
* Η εκμάθηση και η απομνημόνευση ομοιοκαταληξίας μπορεί να είναι δύσκολη. Επίσης, η αναγνώριση παρόμοιων λέξεων, όπως 'κάτι' και 'μάτι', μπορεί ν΄αποτελέσει πρόβλημα.
* Δυσκολία στο ν΄ακούει και να ξεχωρίζει διαφορετικούς ήχους, όπως 'μπ, π, β,φ,δ'.
* Πρώιμα μαθησιακά προβλήματα - έλλειψη προσοχής όταν του μιλούν - έλλειψη ενδιαφέροντος στο ν΄ακούει ιστορίες και αποτυχία στο να καταλαβαίνει τις επεξηγήσεις όταν του δίνονται.
* Έλλειψη προόδου στην ανάγνωση, γραφή και ορθογραφία, η οποία έρχεται σ΄αντίθεση με τις δημιουργηθείσες προσδοκίες της κανονικής ανάπτυξης σε άλλους τομείς.
* Αν και είναι έξυπνοι σε πολλούς τομείς, βρίσκουν ακατανόητο το γεγονός ότι οι λέξεις μπορούν να διαβαστούν μόνο μ΄έναν τρόπο.
* Φτωχός κινητικός έλεγχος - δυσκολία όταν χρησιμοποιούν ψαλίδι και κρατούν ένα μολύβι, και προσπαθούν να χρωματίσουν μέσα σε καθορισμένο πλαίσιο.
* Συχνά παρουσιάζουν καθρεπτικό γράψιμο καθώς και δυσκολία στο να σχηματίσουν γράμματα και να τα γράψουν βάσει μιας λογικής αλληλοδιαδοχικής σειράς. Συνεχές μπλέξιμο με τα γράμματα 'β,θ,δ,π,μπ, μ,ν,ο,α,σ,ζ'.
* Δυσκολία διαχωρισμού αριστερής και δεξιάς πλευράς του σώματος.
* Δυσκολία στο ν΄αποφασίσουν ποιο χέρι να χρησιμοποιήσουν όταν τρώνε, ζωγραφίζουν, παίζουν, πετούν την μπάλα, κλπ.
* Αδεξιότητα κίνησης και έλλειψη επιδεξιότητας σε κινήσεις των χεριών (ζωγραφική η αντιγραφή σχεδίων).
* Δυσκολία στο να θυμούνται οδηγίες, π.χ. 'Πήγαινε επάνω και φέρε μου το μπλέ μου πουλόβερ μαζί μ΄ένα βιβλίο που βρίσκεται πάνω στο συρτάρι στο υπνοδωμάτιο'.
* Δυσκολία στο να γνωρίζουν την ώρα και την ακολουθία των ημερησίων γεγονότων. Καθώς επίσης και προσωπικές τους λεπτομέρειες, όπως τα γενέθλιά τους και η διεύθυνση του σπιτιού τους.
* Δυσκολία στο να μετράνε, να χρησιμοποιούν συχνά τα δάχτυλά τους ή ξυλαράκια.
* Δυσκολία στο να παίζουν παιχνίδια ακολουθίας και ταιριάσματος.
* Δυσκολία στο να δένουν τα κορδόνια τους, να κουμπώνουν τα κουμπιά τους, το φερμουάρ και με τον τρόπο που φοράνε τα ρούχα τους.
* Εκνευρισμός και σημάδια ματαίωσης στο σπίτι και στο σχολείο χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο.
* Ονειροπόληση και βύθισμα στις σκέψεις τους στο σπίτι και στην τάξη. Απροθυμία στο σχολείο.
Πώς βοηθά η οικογένεια το δυσλεκτικό παιδί ηλικίας 5-7 ετών
# Μιλάτε στα παιδιά συχνά, εξηγήστε τους προσεχτικά και ακούστε με μεγάλη φροντίδα και προσοχή τις απαντήσεις τους, διορθώνοντάς τους προσεχτικά αλλά όχι πολύ συχνά.
# Αν η ομιλία έχει αργήσει ν΄αναπτυχθεί, ή αν υπάρχουν δυσκολίες σε σχέση με την σωστή σειρά των λέξεων στην πρόταση, έλλειψη κατανόησης, ή γενική ανωριμότητα στην ομιλία, αναζητείστε την βοήθεια του Παθολόγου Λόγου και Ομιλίας.
# Αν οι ικανότητες της γλωσσικής ανάπτυξης αναπτύσσονται αργά, προχωρήστε σε μια εξέταση όρασης και ακοής.
# Να τους διαβάζετε συχνά και εντατικά. Μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος ώσπου ν΄ακούσουν και ν΄ακολουθήσουν την ιστορία. Αρχίστε με απλές επαναληπτικές ιστορίες και στη συνέχεια ενώστε δύο-τρείς μαζί. Ιστορίες από κασσέτες ενθουσιάζουν τα παιδιά και παράλληλα προσφέρουν σημαντική βοήθεια. Δημιουργήστε τις δικές σας αστείες ιστορίες.
# Τραγουδήστε τραγούδια μαζί τους. Διαβάστε και πείτε ποιήματα, αινίγματα, σπαζοκεφαλιές.
# Ενθαρρύνετέ τους να ζωγραφίζουν και αναπτύξτε σταδιακά τη ζωγραφική τους σε σκιτσάρισμα και γράψιμο. Ενθαρρύνετέ τους να γράφουν από τ΄αριστερά προς τα δεξιά και να σχηματίζουν σωστά τα γράμματά τους, το οποίο σημαίνει ν΄αρχίζουν όλα τα γράμματά τους από το πάνω μέρος του γράμματος εκτός από το 'β' το οποίο αρχίζει από τη μέση.
# Βοηθήστε τους ν΄αναγνωρίζουν το όνομά τους γραμμένο. Ενθαρρύνετέ τους να χρησιμοποιούν τα μικρά γράμματα και όχι τα κεφαλαία. Διδάξτε τους να λένε και να γράφουν σωστά τη διεύθυνσή τους.
# Διδάξτε τους ήχους των γραμμάτων (όχι τα ονόματα των γραμμάτων) και συνδυάστε τους με τα σύμβολά τους. Τα μικρά γράμματα θα πρέπει να διδαχτούν πρώτα και στη συνέχει τα κεφαλαία. Δηλαδή, για παράδειγμα, ο ήχος /α/ (όπως στη λέξη γάτα) θα πρέπει να συσχετιστεί με το α και το Α.
# Αρχίστε να μετράτε μαζί τους διάφορα πράγματα και να τα βάζετε σε ζεύγη και ομάδες. Κάντε μια συλλογή από όμοια ή παρόμοια πράγματα και μια από διαφορετικά. Διδάξτε τους αριθμούς μέσα από το μέτρημα χρησιμοποιώντας καθημερινά αντικείμενα, όπως φλυτζάνια, κουτάλια κ.λ.π. Δείξτε τους πώς να γράφουν σωστά τους αριθμούς και ενθαρρύνετέ τους να τους αναγνωρίζουν στις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ. αριθμοί σπιτιών στις διευθύνσεις, τιμές προϊόντων, ώρα, κ.λπ.
# Δώστε έμφαση στην αλληλουχία καθώς και στο άκουσμα των αριθμών, π.χ. είκοσι-τρία, τονίζοντας ότι το 2 γράφεται πρώτο και ακολουθείται από το 3.
# Βοηθήστε τους μιλώντας για τις ημέρες της εβδομάδας και συνδυάστε τις με τις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ. Δευτέρα – αγγλικά, Τρίτη – παιχνίδι στον κήπο κ.λπ. Συνεχίστε με τους μήνες του έτους, τις εποχές, τα γενέλθια, τη γιορτή τους και τις εθνικές εορτές, τονίζοντας την αλληλουχία του χρόνου.
# Αρχίστε να δουλεύεται την αναγνώριση της αριστερής από την δεξιά πλευρά του σώματος.
# Χρησιμοποιείστε τραγούδια και αινίγματα για να τους προσεγγίσετε. Βάλτε τους να βάλουν τα παπούτσια τους λέγοντας το πόδι που φοράνε τη φορά (δεξί-αριστερό). Βάζετέ τους να στρώνουν το τραπέζι, δίνοντας έμφαση στο ότι το μαχαίρι πηγαίνει δεξιά και το πηρούνι αριστερά.
# Δείξτε τους καθαρά τη σημασία που έχει να φορούν τα ρούχα τους με τη σειρά και μάθετέ τους να κουμπώνουν κουμπιά και γραβάτες. Στην αρχή διαλέξτε και δώστε τους απλά ρούχα ώσπου ν΄αρχίσουν ν΄αναπτύσσουν σταδιακά τις δεξιότητες αυτές.
# Παίξτε παιχνίδια μαζί τους με τη μπάλα, επιτραπέζια, παιχνίδια που να ταιριάζουν πράγματα και να τα τοποθετούν με τη σειρά. Δείξτε τους την ικανοποίηση σας όταν παίζουν σωστά και δείχνουν ότι μαθαίνουν.
Τα παζλ είναι βοηθητικά ώστε να καταλάβουν διάφορες εικόνες και ν΄αναπτύξουν τις ιδέες τους.
